پاش کوژرانی ئیسماعیل هەنییە، سەرۆکی مەکتەبی سیاسی حەماس لە تاران و فوئاد شوکر فەرماندەی باڵای حزبوڵڵا لە بەیرووت، چاوەکان خراونەتە سەر ئێران و حزبوڵڵا کە هەتا چ ئاستێک لە کاردانەوەیەکیان بەرامبەر ئیسرائیل دەڕۆن لە بەرامبەر ئەو شکستە گەورەیەی لە ڕووی ئاسایشی و هەواڵگرییەوە دووچاری بوون، بەو پێیەی ئەو دوو کەسە لە شوێنی زۆر پارێزراودا بوون. ئێران و حزبوڵڵا وەک هەموو جارێک هەڕەشەی تۆڵەسەندنەوەی خۆیان دەکەن، بەڵام ئەگەر ئەم جارە وەک ئەوەی باسی لێوە دەکەن بە نیازن پێکەوە لەگەڵ گروپەکانی لایەنگریان لە عێراق و یەمەن وەڵامێکی توندیان بۆ ئیسرائیل هەبێت بێگومان ئیسرائیلیش دەستەوەستان نابێت.
دەپرسین:
ئایە هەوڵە دیپلۆماسییەکان دەتوانن ڕێگری لە پەرەسەندنی دۆخەکە بکەن، لە کاتێکدا ئێران هەست بە جۆرە ئابڕووچوونێک دەکات کە لەسەر خاکەکەی نەیتوانی ژیانی سەرکردەیەکی حەماس بپارێزێت؟
ئەگەر شەڕ هەڵگیرسا، ئایە توانا سەربازییەکانی ئیسرائیل لەو ئاستەدا کە بتوانێت لە ماوەیەکی کورتدا کۆتایی بە شەڕەکە بهێنێت بەر لەوەی گەورەبێت و تەشەنە بکات؟
ئەمەریکا لای خۆیەوە دووپاتی کردووەتەوە ئامادەیە بەرگری لە ئیسرائیل بکات ئەگەر بکەوێتە بەر هێرش، ئەی هەڵوێستی زلهێزەکانی دیکە چۆن دەبێت؟
وڵاتانی عەرەبی و بە تایبەتی وڵاتانی کەنداوە لە کوێی ئەم دوو بەرەیەدا دەبن؟
دۆخەکە کاردانەوەی بەسەر
عێراق و هەرێمی کوردستان چۆن دەبێت؟
بیسەرانی بەڕێز، من ژیار محەمەدم لەبەشی کوردی دەنگی ئەمەریکا، لەبابەتی ڕۆژی بەشی کوردی تاوتوێی پرسی پەرەسەندنی ڕووداوەکان لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست ئەو ناوچەیە بەرەو کوێ دەڕوات دەکەین، بەمیوانداری بەڕێزان:
پڕۆفیسۆر، دکتۆر پەرویز ڕەحیم قادر، دکتۆرا لە ئاسایشی نێودەوڵەتی و مامۆستای زانکۆ
مامۆستا حسێن ڕابی، چاودێری سیاسی و مامۆستای زانکۆ
دکتۆر سەنگەر سەید قادر، توێژەر لە ناوەندی ئیمارات بۆ لێکۆڵینەوەی ستراتیژی.
Your browser doesn’t support HTML5
لەگەڵ پەرەسەندنی ڕووداوەکان لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست ئەو ناوچەیە بەرەو کوێ دەڕوات
پڕۆفیسۆر دکتۆر پەرویز ڕەحیم قادر:
هه‌وڵه دیپلۆماسیه‌كان ئه‌سته‌مه بتوانن جێگه‌ی تۆڵه‌سه‌ندنه‌وه بگرنه‌وه، به‌ڵام دەکرێت شێوازی وه‌ڵامدانه‌وه‌ی كۆماری ئیسلامی ئێران بۆ کوژرانی (ئیسماعیل هه‌نیه) له تارانی پایته‌ختی ئێران ده‌كرێت به‌شێوازێک نه‌بێت كه هه‌ستیاریه‌كی به‌ڕاده‌ی فراوان له ئیسرائیل بجوڵێنێت یان وه‌كو ئه‌وه‌ی ئێران خۆیان هۆشیاری ده‌ده‌ن كه ئه‌مه ته‌ڵه‌ی (ناتانیاهۆ) یه ده‌یه‌وێت ئێران و ئه‌مه‌ریكا به‌ره‌و جه‌نگ ببات، لێره‌دا ده‌كرێت ئه‌و هه‌وڵه دیپلۆماسیانه هه‌تا ڕاده‌یه‌ک سه‌ركه‌وتوو بن.
ئه‌گه‌ر هێرشه‌كه به‌شێوازێک بێت كه خه‌ڵک یان ناوه‌ندی هه‌ستیاری سه‌ربازی و بازرگانی بكرێته ئامانج یان به‌رپرسێكی باڵای سه‌ربازی و سیاسی یان به جۆرێك بنكه ئه‌مه‌ریكیه‌كان بكرێته ئامانج ئه‌وكاته ئێران ڕاده‌كێشێته جه‌نگێكی زۆر گشتگیر كه هه‌تا ئێستا ئێران خۆی لێ پاراستووه و به‌ئاشكرا ڕایانگه‌یاندووه كه ناچنه ناو ئه‌و ته‌ڵه‌یه‌وه
پاش حه‌وتی ئۆكتۆبه‌ر هاوسه‌نگی له قازانجی ئێران و هێزه پرۆكسییه‌كان (به‌ره‌ی مقاوه‌مه) له ناوچه‌كه تێكچوو، ناكرێت (حه‌ماس) بسڕدرێته‌وه و هیچ به‌رنامه‌یه‌ک بۆ داهاتووی (غەز‌زه) بوونی نییه كه جێگه‌ی ڕه‌زامه‌ندی لایه‌نه فه‌له‌ستینییه‌كان و وڵاتانی عه‌ره‌بی و ئیسرائیل بێت.
پرسی نێوده‌وڵه‌تی كه‌وتووەته په‌راوێز و چاره‌نوسێكی نادیاره‌وه، ئاسایشی ئیسرائیل كه به‌شێوه‌یه‌كی نه‌ریتی له‌ڕێگه‌ی هاوسه‌نگی هه‌ڕه‌شه‌وه ده‌پارێزرا ئه‌مانه هه‌مووی تێكچووه.
له‌لایه‌كی تره‌وه ئێران هه‌ست ده‌كات به‌و چه‌مكه‌ی كه ناوی ده‌نێت (ئه‌ڵقه‌ی ئاگر) گه‌مارۆ دراوه، ئه‌گه‌ر ئیسرائیل (حه‌ماس) یش له‌ناوبه‌رێت و ده‌سه‌ڵاتی لێوه‌ربگرێته‌وه به‌ڵام نه‌یتوانیووه هه‌ڕه‌شه‌و مه‌ترسی میلیشیاكان له سوریا و حزبوڵا له لوبنان و حوسییه‌كان چاره‌سه‌ر بكات جگه‌له‌وه‌ش ئێران به‌ره‌و به‌ده‌ستهێنانی چه‌كی ئه‌تۆمی ده‌ڕوات هه‌موو ئه‌مانه گه‌یاندووەته ئه‌و ئه‌نجامه‌ی كه جه‌نگێك هه‌ڵبگیرسێت بۆئه‌وه‌ی لانیكه‌م ئیسرائیل بتوانێت لێدانێك له ئێران بدات كه لایه‌نه ئه‌تۆمیه‌كانی ئێران لاواز بكات.
ئێران زۆر پڕاگماتیكانه (واقیع بین)ە له سیاسه‌تی ده‌ره‌وه چونكه ده‌زانێت به‌و كێشه و گرفتانه‌ی له ناوچه‌كه‌دا هه‌یه ده‌رفه‌تی جه‌نگێكی گشتگیر بوونی نییه له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا ئێران ناچاره تۆڵه بكاته‌وه به‌ڵام دوو پرس نادیاره ئاست و ڕێژه و قه‌باره‌ی تۆڵه‌كردنه‌وه‌كه، وه ئه‌گه‌ری كاردانه‌وه‌ی ئیسرائیل، ئایا ئه‌مه‌ریكا ده‌توانێت ئیسرائیل بوه‌ستێنێت ئه‌مانه وه‌ڵامی هاوكێشه‌كه ده‌داته‌وه كه له قۆناغی داهاتوو چی ده‌بێت !
ئەمەریکا بەتایبەت ئەم ئیدارەیە نایەوێت ئەم جەنگە فراوانتر بێت، لە ئێستاشدا ئەو هەوڵە دیپلۆماسیانەی دەیدا هەر بە مەبەستی ڕاگرتنی ئەم شەڕەیە، چونکە لەلایەک ئەمەریکا خۆی لەبەردەم هەڵبژاردندایە، دووەم، ئەمەریکا ئەوە دەزانێت فراوانبوونی ئەم جەنگە بە تەنها لەسنوری دوو وڵات نامێنێتەوە بەڵکو هەموو ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست دەگرێتەوە، ئەمە سەرەڕای ئەو پەیوەندییە نهێنیانەی جار جار ئاشکرا کە لەنێوان ئەمەریکا و ئێراندا هەیە،کە هەردوو وڵاتەکە ئەوە مەبەستییانە ئەم جەنگە فراوان نەبێت، هەر ئەوەی بڵاوکرایەوە لە چەند ڕۆژی ڕابردوو کە بایدن بە توندی قسەی لەگەڵ ناتانیاهۆ کردووە بۆ ئەوەی بەئاگربەست ڕازی ببێت، هەروەها وڵاتانی عەرەبیش نایەنەوێ جەنگەکە فراوانتر ببێت، بەڵام بەدڵنیایی ئەگەر جەنگەکە فراوانتر بوو بەدڵنیایی ئەمەریکا پشتیوانی ئیسڕائیل دەکات چونکە ئەو جەنگە جەنگی یەکلاییکەرەوە دەبێت، پاراستنی ئاسایشی ئیسرائیل بە ئەرکی خۆی دەزانێت.
ئەستەمە لەگەڵ فراوانبوونی جەنگەکە وڵاتانی زلهێزی تر بەتایبەت چین و ڕووسیا بێنە ناو جەنگەکە، ئێرانییەکانیش خۆیان باش ئەمە دەزانن کە ناکرێت لە ڕووی سەربازی و ئەم دۆخەی ئێستا پشت بە چین و ڕووسیا ببەستن، هەر ئێرانییەکان ئێستا خۆیان نمونە بەوە دەهێننەوە کە ئەو شەش بڕیارە کە مەرشکێنەی لەساڵی 2015 دژ بە ئێران دەرچوو لە ٤+١،بە هەڵگیرسانی جەنگەکە دەتوانرێت ئەو کۆمەڵە چالاک بکرێتەوە و هەڵپەساردنی بڕیارەکان چالاک بکرێتەوە کەڕووسیا و چین ئەوکات نەک هەر ڤیتۆیان نەکرد بەڵکو دەنگیشییان بەو بڕیارانە لەدژی ئێران دا،بۆیە ڕووسیا و چین-یش لەگەڵ فراوانبوونی جەنگەکەدا نین بەدڵنیایی، ئەوەی لەهەندێک شوێن بەرژەوەندییان لەگەڵ ئێران یەکدەگرێتەوە دژی ئەمەریکا تەنها بۆ سەرقاڵکردنی ئەمەریکایە تاسەری نەپرژێتە سەر چین و ڕوسیا.
خودی ئیسڕائیلیش ڕاستە دەکرێ بوترێ تاکە لایەنە فراوانبوونی شەڕەکەی دەوێ، بەڵام ئەوەش تەنها بۆ گێرانەوەی هاوسەنگییە کەبەهاوسەنگی شەڕ ناودەبرێت، کوشتنی هەنیەش هەرخۆی بۆ گێڕانەوەی ئەو هاوسەنگیەیە کەئیسڕائیل دەیەوێت بێتەدەی،بۆیە کوشتنی هەنیە شتێک نیە بوترێت بەکتوپڕ بووە، دەبێت ئاوڕ لەڕابردوو بدرێتەوە کەچی وای لە ئیسڕائیل کرد بگاتە ئەوەی لەناو تاران هەنیە بکوژێت؟!ڕاستە تائەم ساتە ئیسڕائیل بەفەرنی بەرپرسیارێتی کوشتنی هەنیەی نەخستۆتە ئەستۆی خۆی، بەڵام خۆ کەسیش نیە گومانی هەبێت کە ئیسڕائیل بوبێ،خۆ ئەوە یەکەمجاەر نیە،کوشتنی چەندین زانای ئەتۆمی ئێرانی، کوشتنی کەسی دووەمی قاعیدە، هەروەها کوشتنی بوکەکەی بنلادن لە تاران ئیسڕائیل نەیوت من بووم، لەبەرچەند هۆکارێک، یەکەم هۆکاری نێودەوڵەتی زۆری لەسەر دەکەوێت ئیسڕائیل بەباشی شارەزای یاسای نێودەوڵەتییە کەدانانی بۆمب لە وڵاتێکی تر ماف دەدات بەو وڵاتە بۆ وەڵامدانەوە، دووەم،دروستکردنی جۆرێک لە تۆقاندن و گومان کە باسدەکرێت چەندین کەسی سوپای قودس بەتۆمەتی تێوەگلان لەکوشتنی هەنیە دەستگیرکراون لەلایەن خودی ئێرانەوە، هەروەها ئیسڕائیل نایەوێت ڕای گشتی شەقامی عەرەبی و ئیسلامی لەمکاتەدا دژی خۆی زیاتر بجوڵێنێ، بۆیە زۆربەی ئەو کردەوە هاوشێوانە بەبێ هەڵگرتنی بەرپرسیارێتی ئەنجامداوە ئەمەش وەک بەشێک لە ستراتیژییەتی ئەمنی و سەربازی خۆی.
ئێستا لە عێراق بەشە فەرمییەکەی لەگەڵ فراوانبوونی جەنگەکەدا نیە، تەنانەت لە ڕابردوو هەوڵی لێکنزیکردنەوەی ئێران و سعودیە، تەنانەت ئێران و ئەمەریکاشی داوە، بەڵام ئەو بەشەی تر گروپە میلیشیا توندڕەوەکان ئەوەی حکومەتی عێراقی پێی دەڵێ لە یاسا دەرچوو لەگەڵ فراوانبونی جەنگەکەن و خۆیان بە بەشێک دەزانن.
بۆ هەرێمی کوردستان تائەم ساتە ق ەقڵییانە مامەڵەی کردووە، هەوڵیداوە پەیوەندی خۆی بەتایبەت لەم دواییە لەگەڵ اێران و لایەنە عێراقییەکان و تەنانەت ئەمەریکاش هەبێ، چونکە هەربەڕاستی هەرەمی کوردستان بەشێک نیە لەململانێی ئیسرائیل و ئێران، وە دەوڵەتیش نیە تا ببپارێزرێت یا خۆی بپارێزرێت، بەڵام بەڕاستی ئەگەر ئەم ململانێییانە گەیشتنە ئەەوەی پێی دەوترێت ڕۆژە جەهەنەمییەکە و جەنگەکە فراوان بوو بەدڵنیایی هەرێمی کوردستان یەکێک دەبێت لە گۆڕەپانەکانی جەنگەکە، ئاستی هێرشی گروپە چەکدارییەکان بۆ سەر بنکەکانی ئەمەریکا لە هەرێم وە ئایا سەربازی ئەمەریکی دەکوژرێت لە ئەنجامی ئەو هێرشانە، ئەوە هەموو وەڵامی ئەوەمان دەدەنەوە ک ەئاسایشی سەربازی هەرێمی کوردستان بەرەو چ ئاڕاستەیەک دەچێت؟
مامۆستا حسێن ڕابی
ئه‌مه‌ریكا نایه‌وێت شه‌ڕه‌كه گه‌رم بێت له‌به‌رئه‌وه‌ی هاوسه‌نگی هێز له‌ناوچه‌كه تێكچووه چونكه به‌ڕاستی ئیسرائیل بوونی له‌مه‌ترسیدایه و ئاسایشی ئیسرائیل كه‌وتۆته مه‌ترسیه‌وه، ئێستا ئیسرائیل گه‌مارۆ دراوه به‌هێزی (پرۆكسی) ئه‌م هێزانه حكومه‌تن به‌ڵام نایاساین و له‌ناو هاوكێشه نێوده‌وڵه‌تیه‌كاندا نین، له یه‌مه‌ن و سوریا و لوبنان و عێراقیش وایلێهاتووه كه دوو حكومه‌ت هه‌یه حكومه‌تێكی یاسایی و حكومه‌تێكی میلیشیاكان كه ئه‌مانه هه‌موویان له ئێرانه‌وه پشتگیری ده‌كرێن.
ئه‌و خه‌ڵكه‌ی له ئیسرائیلن به‌شێكی زۆریان دوو ڕه‌گه‌زنامه‌ن ئه‌مانه خۆیان ناخه‌نه‌به‌ر مه‌ترسی داهاتووی مناڵه‌كانیانه‌وه كه له‌وانه‌یه به‌شێكی زۆریان ئه‌و وڵاته به‌جێبهێڵن، ئه‌و سه‌رمایه ماددیه‌ی كه پشتیوانی بوونی ئیسرائیل ده‌كات براوه‌ته ده‌ره‌وه چونكه بۆ ئه‌و گروپانه جیاوازی نییه له‌نێوان خه‌ڵكی ئیسرائیل له مناڵه‌وه هه‌تا وه‌زیرێك ده‌كرێت ئامانج بێت بۆ كوشتن.
ئیسرائیل ده‌بێت ده‌ره‌قه‌تی ئه‌و هه‌موو گروپانه بێت به‌ڵام بارودۆخه‌كه ئاسان نییه، ئێستا وه‌كو ده‌رفه‌تێك ده‌بینرێت بۆ ئه‌و هێزانه‌ی فه‌رمانڕه‌وان له ئیسرائیل كه ده‌توانێت نه‌خشه‌كه‌ی فراوانتر ده‌كات و باشوری سوریا و باشوری لوبنان داگیر بكات هه‌روه‌ها بابه‌تی دوو ده‌وڵه‌ت بۆ فه‌ڵه‌ستینیه‌كان و بۆ ئیسرائیل كه به‌رده‌وام ئه‌مه‌ریكا پشتگیری ده‌كرد ئه‌وه‌ش به‌ته‌واوه‌تی ده‌سڕێته‌وه چونكه به‌شێك له‌و هێزانه‌ی كه فه‌رمانڕه‌وان له ئیسرائیل باوه‌ڕیان به‌و تێزه نییه كه وڵاتێكی فه‌ڵه‌ستینی هه‌بێت چونكه واهه‌ست ده‌كه‌ن بوونی وڵاتێكی فه‌ڵه‌ستینی بوونی ئه‌وان ده‌خاته مه‌ترسیه‌وه
ئه‌وه‌ی كه ئه‌مه‌ریكا كردوویه‌تی به پله‌ی یه‌كه‌م دوژمنه‌كانی ئیسرائیلی كۆنتڕۆڵ كردووه كاتێك هێزی ده‌نێرێته نزیكی لوبنان ئه‌مه‌ش كاریگه‌ری ده‌كاته سه‌ر حزبوڵا كه ناوێرێت به‌و شێوازه‌ی خۆی ده‌یه‌وێت وه‌ڵامی ئیسرائیل بداته‌وه
ئێران ده‌توانێت له ئیسرائیل بدات به‌ڵام له كاردانه‌وه‌ی ئیسرائیل ده‌ترسێت چونكه توانا سه‌ربازییه‌كانی ئیسرائیل له‌گه‌ڵ توانا سه‌ربازییه‌كانی ئێران به‌راورد ناكرێت.
ڕۆڵی ئێران و ئه‌و گروپانه‌ی سه‌ر به ئێرانن یاری (عصابات- بانده‌كان)ە كه به‌شێكی زۆری پروپاگه‌نده‌یه چونكه ئێران خۆی لە قەرەی ئیسرائیل نادات و له‌هه‌مانكاتیشدا نایه‌وێت یاریه‌كه ته‌واو بێت كه به‌شێكی زۆری له قازانجی ئیسرائیل و به‌شێكی له قازانجی ئێران.
ئه‌وه‌ی من ده‌یبینم ئێران كاردانه‌وه‌ی لاوازی ده‌بێت به پروپاگه‌نده‌یه‌كی زۆره‌وه له‌لایه‌ن ئێرانه‌وه ده‌كرێت وه‌كو تۆڵه‌سه‌ندنه‌وه به‌ڵام له‌وانه‌یه لێدانێكی كوشنده بدات له ئیسرائیل له‌لایه‌ن هێزه (پرۆكسیه‌كان)ە‌وه
ئەم شەڕە بەردەوام دەبێت و کۆتایی نایەت، مەگەر ئەوەی ئەو دەوڵەتە نەتەوەییانەی وەک سوریا و ئێران و دەوڵەتانی تر جارێکی تر دروستببەنەوە، ئەگەرنا بەبێ گەڕانەوەی ئەو دەوڵەتە نەتەوەییانە ئێمە ناتوانین لە ئایندەیەکی نزیکدا چاوەڕێی نەمانی شەڕ و قڕەببین لەم دەوڵەتە شکستخواردووانەی هەن، هەتا دەگاتە قۆناغێکی هەمان ئاست کەی دەگات ئەوە نازانرێت، ئەم شەڕەی ئێستا وەک هیچ شەڕێکی تر نیە، تەنانەت وەک شەڕی ئۆکرانیا و ڕوسیاش نیە، چونکە لەوێ لەنێوان دوو دەوڵەتدایە بەڵام ئەم شەڕە لەنێوان ئیسڕائیل و گروپەکانە، خۆ ئەگەر ڕاستەوخۆ شەڕ لەنێوان ئیسڕائیل و ئێران بووایە ئەوە ئەگەری کۆتایی هاتنی هەبوو، بۆیە ئیسڕائیل ناتوانێت ئەم شەڕە کۆتایی پێبهێنێت تەنانەت حەزیشی لێی نیە ئەم جەنگە کۆتایی پێبێت.
ئێرانیش خۆی یاریزانێکی زۆرزانە، ئەم ئاگرە(شەڕە)بەردەوام بەرز دەبێتەوە و نزم دەبێتەوە، ئیتر نازانرێت لەکوێدا ئەوەندە بەرزدەبێتەوە دواجار لە کۆنترۆڵی یاریچییەکانیش دەربچێت و هەموو ناوچەکە بسوتێنێت.
دكتۆر سه‌نگه‌ر سه‌ید قادر
له دوای تیرۆركردنی (هه‌نیه) وایكردووه ئه‌و كۆدانه‌ی له ڕۆژهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاستدان ئه‌و كۆدانه‌ی كه په‌یوه‌ست بوون به ئێرانه‌وه هه‌موویان یه‌كبگرن چ له یه‌مه‌ن و چ له لوبنان و سوریا و عێراقه‌وه.
ئه‌وه‌ی چاوه‌ڕوان ده‌كرێت له 48 كاتژمێری داهاتوودا ئێران هێرشێكی به‌رفراوان به درۆن بكاته سه‌ر ئیسرائیل هه‌روه‌ها باس له‌وه‌ش ده‌كرێت جۆرێک له چالاكی تایبه‌ت ئه‌نجام بدات دژ به به به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانی ئیسرائیل ئه‌مه‌ش كاریگه‌ری له‌سه‌ر ڕۆژهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاست ده‌بێت چ له‌سه‌ر ئاستی سه‌ربازی و چ له‌سه‌ر ئاستی ئابوری و سیاسی.
ئه‌وه‌ی ده‌بینرێت ئه‌مه‌ریكا ئاماده‌كاری ده‌كات چاوه‌ڕوانده‌كرێت دوو دژه موشه‌ک بگه‌یه‌نێته ئیسرائیل كه له نزیک سنوره‌كانی ئیسرائیل و لوبنان جێ به‌جێ بكرێت.
ئه‌وه‌ی چاوه‌ڕوانده‌كرێت هێرشه‌كه‌ی ئێران جۆرێک له (شۆو- خۆنیشاندان)ە بۆ گه‌ڕاندنه‌وه‌ی شكۆی خۆی چونكه تیرۆر كردنی (هه‌نیه) له‌ناو ئێران جۆرێكه له شكاندنی كه‌رامه‌ت و جۆرێكه له ده‌رخستنی لاوازی ئێرانه له ڕۆژهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاستدا چونكه ئێران خۆی وه‌كو جۆرێک له ئیمپراتۆر نمایش ده‌كات كه ده‌سه‌ڵاتی هه‌یه به‌سه‌ر چه‌ند وڵاتێكدا.
ئه‌گه‌ر ئه‌م هێرشانه‌ی ئێران زیانی گه‌وره ی هه‌بێت له ناوخۆی ئیسرائیل و ببێته هۆی كوژرانی خه‌ڵكی سیڤیل به دڵنیاییه‌وه كاردانه‌وه‌ی ئیسرائیل و ئه‌مه‌ریكاشی لێده‌كه‌وێته‌وه.
بۆیه ده‌كه‌وێته‌سه‌ر جۆری هێرشه‌كه و ئه‌و زیانانه‌ی كه له هێرشه‌كه ده‌كه‌وێته‌وه، ئه‌گه‌ر زیانه‌كان ته‌نها ماددی بن ئه‌وا به‌دڵنیاییه‌وه ئیسرائیل جۆرێک له بێده‌نگی هه‌ڵده‌بژێرێت به‌و پێیه‌ی ئامانجه‌كه‌ی خۆی پێكاوه و به‌رده‌وامه له شه‌ڕی دژی غەز‌زه و دژی حزبوڵا، به‌ڵام ئه‌وه‌ی مه‌ترسیه له ئێستادا ئه‌و هێزانه‌ی له ڕۆژهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاستدا هه‌ن له سوریا و عێراق و لوبنان به‌تایبه‌ت له یه‌مه‌ن كه خاوه‌نی زیاتر له 356 هه‌زار چه‌كداره هێنده و نیوێكی سوپای فه‌رمی ئیسرائیله كه ده‌توانێت جۆرێک له مه‌ترسی دروست بكات نه‌ک هه‌ر بۆسه‌ر ئیسرائیل، به‌ڵكو بۆ سه‌ر به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانی ئه‌مه‌ریكاش چونكه ئه‌و هێزانه پێیان وایه ئه‌مه‌ریكا ڕاسته‌وخۆ له پشت كوشتنی (فوئاد شكور) و ئه‌و ڕووداوانه‌وه‌یه كه له ڕۆژهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاستدا ڕوو ده‌دات.
بۆیه ئه‌گه‌ر هێرشه‌كان سنوردار بێت كاردانه‌وه‌یه‌كی ئه‌وتۆی نابێت، چونكه له‌ماوه‌ی حوكمڕانی ڕژێمی كۆماری ئیسلامی ئێران هه‌تا ئێستا یه‌ک هاووڵاتی یان یه‌ک سه‌ربازی ئیسرائیلی به‌ڕاسته‌وخۆ نه‌كوشتووه، ئه‌وه‌ی ڕوویداوه لهو‌ڕێگه‌ی گروپه چه‌كداره‌كانه‌وه كراوه و زیانی گه‌یاندووه كه بریكاری ئێرانن.
ئه‌وه‌ی ده‌بینرێت ئێران نایه‌وێت خۆی بخاته چه‌قبه‌ستوویی سیاسیه‌وه، ته‌نانه‌ت هاتنه‌سه‌ركاری (مه‌سعود پزیشكیان) بۆ ئه‌وه بووه كه جۆرێک له ئاسایكردنه‌وه‌ی په‌یوه‌ندییه‌كانی ئه‌مه‌ریكا و ئێران به‌دیبهێنێت
وه‌كو ده‌بینرێت تیرۆر كردنی (هه‌نیه) بۆ تێكدانی ئه‌و ئاماده‌كاریانه بووه بۆئه‌وه‌ی په‌یوه‌ندییه‌كانی كۆماری ئیسلامی ئێران و ئه‌مه‌ریكا جارێكی نه‌گه‌ڕێته‌وه دۆخی ئاسایی.
دوای تیرۆر كردنی (هه‌نیه) ، ئیسرائیل ئامانجه‌كه‌ی پێكا له‌لایه‌ک توانی سه‌ركرده‌ی باڵای گه‌وره‌ترین گروپی سه‌ربازی و سیاسی فه‌ڵه‌ستینی بكاته ئامانج له‌هه‌مانكاتیشدا ڕێگری بكات له (پزیشكیان) كه نه‌توانێت په‌یوه‌ندییه‌كانی نێوان ئێران و ئه‌مه‌ریكا ئاسایی بكاته‌وه.
بۆیه به‌دڵنیاییه‌وه له ئێستادا ئێران نایه‌وێت جۆرێک له ئاڵۆزی دروست بكات، به‌ڵكو ته‌نها (شۆو) خۆده‌رخستنێكه بۆ گه‌ڕاندنه‌وه‌ی شكۆی ئێران، به‌ڵام ئه‌گه‌ر هاتوو ئه‌مه له كۆنتڕۆڵ ده‌رچوو و زیانی لێبكه‌وێته‌وه ئه‌وا به‌دڵنیاییه‌وه ئیسرائیل وه‌ڵامی ده‌بێت.
ئه‌مجاره ئێران ده‌یه‌وێت ناودڵی (ته‌لئه‌ڤیڤ) بكاته ئامانج، به‌ڵام جۆری ئامانجه‌كه دیار نییه وه‌كو چوارچێوه‌ی هێرشه‌كه بڕیار وایه له 48كاتژمێری داهاتوودا ڕووبدات كه له هێرشه‌كه‌ی ڕابردووی فراوانتر ده‌بێت، به‌ڵام ئه‌مه‌ریكا له عێراق و وڵاتانی كه‌نداو و ده‌ریای عه‌ره‌ب و ده‌ریای سور و ده‌ریای ناوه‌ڕاست ژماره‌یه‌ک دژه موشه‌كی خسووەته‌كار بۆئه‌وه‌ی وه‌كو جاری پێشوو پێش ئه‌وه‌ی ئه‌و موشه‌كانه بگه‌نه ئامانجی خۆیان بخرێنه خواره‌وه و كاریگه‌ریه‌كی ئه‌وتۆی نه‌بێت هه‌م بۆ ئیسرائیل و هه‌م بۆ ئێرانیش كه بتوانێت ئه‌و نمایشه‌ی خۆی جێبه‌جێ بكات.
عێراقیش جۆرێکە لەهاوپەیوەندیدارە بەکەنداوەوە، بیرمان نەچێت لە ماوەی ئەم چەند مانگەی ئەمساڵدا بەپێی ئاماری وەزارەتی بەرگری ١٨٠هێرش کراوەتە سەر بەرژەوەندییەکانی ئەمەریکا، کە ١٦٣لەو هێرشانە ڕاستەوخۆ لەناو خاکی عێراقەوە بوون،بۆ ئەمەریکا عێراق ناوندێکی ستراتیژییە بۆیە ئەگەری ڕوودانی ئەو هێرشانە هەیە بۆ سەر عێراق.
سەبارەت بەکاریکەرییکەشی لەسەر هەرێمی کوردستان، وەکو کوردەواری دەڵێت ،کوردستان و هەولێر وەکو بەرخە بەستراوەکە وان بۆ ئێران، هیچ موشەک و سیستمێکی بەرگری ئاسمانی نیە، بەردەوامیش ئەو پڕوپاگەندەیەی لەشەقامی ئێرانی و جیهانی ئیسلامی بڵاوکردۆتەوە کە هەولێر بۆتە ناوندێکی موساد، بۆیە کردنە ئامانجی هەولێر بۆ ئێران زۆر زۆر ئاسانە،هەروەها زۆر نزیکە لەسنورەکانیەوە،جگە لەوەی چەند بەرژەوەندییەکی ئەمەریکا لەناوچەکەدا هەن، بەدڵنیاییەوە ئەگەر ئێران بیەوێت وەک(شۆیەک)ئەمجارەش هێرش بکاتە سەر هەولێر، گوێ نادات بەو پەیوەندییەی ئێستا پارتی لەڕێگای کاک نێچیرڤان بارزانیەوە دروستی کردووە کەتاڕادەیەک ئێران قورسایی نێچیرڤان بارزانی لاهەیە جیاواز لەهەموو سەرکردەکانی تری پارتی، بەڵام پەیوەندی ئێران لەگەڵ پارتی، بۆ ئێران جۆرێکە لە تاکتیک لە ڕابردووش کراوە، بیرمان نەچێت ئەوەی لە ١٦ی ئۆکتۆبەر کەرکوکی داگیرکرد و هێرشی کردە سەر کەرکوک و پێشمەرگەی کوشت لەلایەن خودی ئێران و قاسم سولەیمانی پشتگیری دەکران، بۆیە بەدڵنیایی کاتێک بەرژەوەندییەکانی ئێران وابخوازێت هیچ جۆرە بەڵێنێک و پەیوەستییەک ئێران نابەستێتەوە بۆ ئەوەی خۆی بەدوور بگرێت لە هێرشکردنە سەر هەرێمی کوردستان بۆ تەواوکردنی ئەو شۆیە بێ کە ئێران بیەوێت بیکات یا بەرژەوەندییەکانی ئێران لە هەرێم و لەناوخۆی ئێرانیشی خستبێتە مەترسیەوە.