پرسی داڕشتنه‌وه یانیش هه‌موارکردنه‌وه‌ی ده‌ستوری هه‌رێمی کوردستانی عێراق به‌شی خۆی کێشه و گرفتی تیادایه.
26 ساڵ پاش تێرۆرکردنی دکتۆر عه‌بدولڕه‌حمان قاسملۆ هێشتاش وه‌ک فه‌رهه‌نگێک بۆ به‌رخودان و ئاشتی لێی ده‌ڕوانرێت.
دانوستاندنه ناوکیه‌کانی نێوان ئێران و شه‌ش زلهێزه‌که‌ی جیهان ئه‌مڕۆش دووشه‌ممه به‌رده‌وامه و ده‌شێت تا 12 شه‌و بخایه‌نێت به کاتی ئه‌وروپا.
دانوستاندنی ناوکی نێوان ئێران و شه‌ش زلهێزه سه‌ره‌کیه‌کی جیهان له ڤیه‌ننا به‌رده‌وامن و هه‌رچه‌نده تا ئێستا چه‌ند جارێک دوا واده دیارکراوه به‌بێ گه‌یشتن به ڕێکه‌وتن.
له کاتێکدا به‌شداربووانی دانوستاندنی ناوکی ئێران ئه‌مڕۆش شه‌ممه به‌رده‌وام بوون له وتووێژه‌کانیان بۆ گه‌یشتن به ڕێکه‌وتنی کۆتایی، ڕابه‌ری کۆماری ئیسلامی ئێران ده‌ڵێت ئه‌نجامه‌کانی ئه‌م کۆبوونه‌وانه هه‌رچییه‌ک بن بێ متمانه‌یی نێوان تاران و واشنتۆن به‌رده‌وامی ده‌بێت.
ئه‌گه‌ر شاعیره‌کان نه‌توانن جیاواز بن له یه‌کتری ئیدی چۆن ده‌توانرێت ده‌قی جوان و داهێنه‌رانه جیابکرێنه‌وه.
حکومه‌تی نێوه‌ندیی عێراق هه‌وڵده‌دات هێزی حه‌شدی شه‌عبی له ناو کوردی دانیشتوی ناوچه جێناکۆکه‌کان پێکبهێنێت.
ڕه‌وشی ئێستای ڕۆژهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاست و ئه‌و بارودۆخه‌ی ئێستا له‌و ناوچه‌یه‌ی جیهاندا هه‌یه وه‌ک زۆرێک له چاودێر جه‌ختی لێده‌که‌نه‌وه ئه‌گه‌ره‌کانی بۆ هێنانه ئارای گۆڕانکاری زیاتر کردووه.
وا بۆ چه‌ند مانگێک ده‌چێت وه‌ک کۆمیسیۆنی په‌نابه‌رانی عێراق ڕایگه‌یاندووه، ڕێژه‌ی کۆچکردنی گه‌نجان له هه‌رێمی کوردستانی عێراقه‌وه به شێوه‌یه‌کی به‌رچاو زیادی کردووه. کۆمیسیۆن ده‌ڵێت ته‌نها له یه‌ک مانگدا دوو تا سێ هه‌زار گه‌نج هه‌رێمی کوردستان جێده‌هێڵن.
زلهێزه‌کانی جیهان له دانوستاندنێکی چڕ و پڕدان بۆ گه‌یشتن به ڕێککه‌وتنی کۆتایی له‌گه‌ڵ کۆماری ئیسلامی ئێراندا له‌سه‌ر به‌رنامه ناوکیه مشتومڕ له‌سه‌ره‌که‌ی.
جێگری سه‌رۆکی پارتی دیموکراتی کوردستان سه‌رۆکایه‌تی شاندی پارتی ده‌کات بۆ کۆبوونه‌وه له‌گه‌ڵ لایه‌نه سیاسیه‌کاندا به مه‌به‌ستی چاره‌سه‌رکردنی قه‌یرانی سیاسی ناوخۆی هه‌رێمی کوردستان.
گه‌وره کاربه‌ده‌ستانی ئێران ، عێراق هه‌روه‌هاش سوریا به‌رده‌وام له کۆبوونه‌وه‌دان و وه‌ک میدیای هه‌ر یه‌ک له‌و وڵاتانه باسی ده‌کات بۆ تاووتوێکردنی هه‌نگاوه‌کانی به‌ره‌نگاربوونه‌وه‌ی ڕێکخراوی توندڕه‌وی ده‌وڵه‌تی ئیسلامی.
شاندێکی پارتی دیموکراتی کوردستان ده‌ستی کردووه به وتووێژکردن له‌گه‌ڵ لایه‌نه سیاسیه‌کانی هه‌رێمی کوردستانی عێراقدا به مه‌به‌ستی چاره‌سه‌رکردنی قه‌یرانی سیاسی هه‌رێمه‌که که له‌سه‌ر پۆستی سه‌رۆکی هه‌رێم و هه‌موارکردنی ده‌ستور هاتۆته ئاراوه.
به‌ڕای زۆرێک له چاودێران ئه‌م ناکۆکیانه‌ی نێوان لایه‌نه سیاسیه‌کانی هه‌رێمی کوردستانی عێراق کاریگه‌ریه‌کی نه‌رێنی هه‌یه له‌سه‌ر ناوچه جێناکۆکه‌کان.
کارکردنی ژنان له هه‌ر بوارێکدا بێت به‌بێ مه‌ینه‌تی و چه‌رمه‌سه‌ری نییه. جا ئه‌گه‌ر ئه‌و کارکردنه‌ش به پێچه‌وانه‌ی ئاڕاسته‌ی باره باوه‌کاندا بێت ده‌بێت چاوه‌ڕوانی چ جۆره کاردانه‌وه‌یه‌ک بکرێت!
له هه‌رێمی کوردستانی عێراق هه‌ندێک به ڕه‌شبینیه‌وه له ڕه‌وشی هه‌رێم ده‌ڕوانن و هه‌ندێکیش باس له گه‌شبینیه‌کانی خۆیان ده‌که‌ن له‌سه‌ر ئه‌م بارودۆخه‌ی هاتۆته ئاراوه له ئاکامی ناکۆکی سیاسی له‌سه‌ر شێوازی فه‌رمانڕه‌وایه‌تی و هه‌موارکردنه‌وه‌ی ده‌ستوری هه‌رێم
قه‌یرانه‌کانی هه‌رێمی کوردستانی عێراق ڕۆژ به ڕۆژ قوڵتر ده‌بنه‌وه و ئه‌وه‌ی جێی نیگه‌رانی خه‌ڵکی هه‌رێمه کێشه و ئاڵۆزیه سیاسیه‌کانی نێوان لایه‌نه‌کانه.
خوێندنه‌وه و لێکدانه‌وه بۆ ئاینده‌ی هه‌رێمی کوردستان و ئه‌م ڕه‌وشه سیاسیه‌ی له هه‌رێمه‌که‌دا هه‌یه جۆراوجۆرن.
ساڵێک به‌سه‌ر ڕاگه‌یاندنی ده‌وڵه‌تی خه‌لافه‌تدا تێپه‌ڕ ده‌بێت و هێشتاش وه‌ک ده‌گوترێت میدیای ڕێکخراوی ده‌وڵه‌تی ئیسلامی به‌رده‌وامه له شه‌ڕێکی سایکۆلۆژی دژی هه‌موو ئه‌و هێزانه‌ی به‌ره‌نگاری ڕه‌فتاره‌کانی ئه‌م ڕێکخراوه توندڕه‌وه سوننه ئاینزایه ده‌بنه‌وه.
هه‌رێمی کوردستانی عێراق له ژماره‌یه‌ک قه‌یراندایه وه‌ک ئابوری، سیاسی، ئاسایشی و پسپۆڕێکی سیاسیش له‌وبڕوایه‌دایه هه‌رێمی کوردستان له به‌رده‌م قه‌یرانی زیاتردایه.
زیاتر نیشـان بده
