حكومه‌تی خۆبه‌خۆیی ئه‌وه‌یه هاوڵاتیـیان سه‌رجه‌م به‌ڕێوه‌بردنی پـێویست بۆ ده‌سه‌ڵات پـیاده بكه‌ن به‌بێ ده‌سـتێوه‌ردانی ده‌سه‌ڵاتێـكی به‌رزتر كه خۆیان نه‌توانن كۆنتڕۆڵی كاروباری خۆیان بكه‌ن، ئه‌مه نه‌ریتێـكی زیندووی له مێژه له نێو وڵاته یه‌كگرتووه‌كانی ئه‌مریكادا. هه‌روه‌ها ئه‌وه له ناخی جاڕنامه‌ی سه‌ربه‌خۆیـیدایه، ئه‌وه‌ی كه 237 سـاڵ له‌مه‌وبه‌ر مۆركرا و ئێمه‌ش ئه‌مڕۆ ئاهه‌نگی یاده‌وه‌ری ده‌گێڕین.
تۆماس جێفرسـن خاوه‌نی سه‌ره‌كی بیرۆكه‌ی به‌ڵـگه‌نامه‌كه نووسیبووی حوكمڕانی خۆبه‌خۆیی تیایدا خه‌ڵـكان به‌پـێی یاسـای سـروشت و سـروشـتی یه‌زدانی مافی هه‌بوونی وڵاتێـكی جودا و یه‌كسـانیان هه‌یه. ئه‌م كاره‌ش به سـانایی نه‌هاته گۆڕێ. مێژووی سه‌ره‌تایی ئه‌مریكا مۆركی شه‌ڕ و ناكۆكی له‌گه‌ڵ وڵاتانی دیكه‌ی به ڕوخسـاره‌وه‌یه. ئه‌و وڵاتانه‌ی له لایه‌ن حكومه‌تی كۆماریـیه‌وه هه‌ڕه‌شـه‌یان له‌سه‌ر بوو. هه‌روه‌ها شه‌ڕ و ناكۆكی له نێوان خودی ئه‌مریكایـیه‌كاندا هه‌بوو له‌سه‌ر شـێوازی ئه‌و حكومه‌ته‌ی پـێـكدێت. به‌ڵام جاڕنامه‌ی سه‌ربه‌خۆیی چوارچێوه‌ی كارنامه‌ی بۆ وڵاتێـك داڕشت كه درێژه‌ی ده‌بێت و هه‌روه‌ها گه‌شه ده‌كات و ده‌بێته هه‌وێنێـك بۆ بزووتنه‌وه‌كانی سه‌ربه‌خۆیی هاوشـێوه‌ی له سه‌رانسه‌ری جیهاندا.
كاتێـك جه‌نگ یه‌كه‌م جار له نێوان به‌ریتانیا و هه‌روه‌ها كۆلۆنیـیه‌كانی خۆی له ئه‌مریكای باكور هه‌ڵـگیرسـا كه‌سـانێـكی كه‌م هه‌بوون كه ته‌نها له‌و باوڕه‌دابن نه‌ك پـشـتگیریـیان له دامه‌زراندنی وڵاتێـكی نوێ ده‌كرد. مێژوو نووسـان ئاماژه به‌وه ده‌كه‌ن ته‌نانه‌ت كاتێـك شه‌ڕ به‌رپابوو كۆلۆنیـیه‌كان له نێو خۆیاندا له‌سه‌ر ئاینده ناكۆك بوون. نزیكه‌ی یه‌ك له‌سه‌ر سێی خه‌ڵـكان گه‌یشـتنه ئه‌و باوه‌ڕه‌ی جیابوونه‌وه‌ی ته‌واو كارێـكی پـێویسـت بوو. ئه‌و كه‌سـانه‌ش به دڵـسۆزی بۆ تاجی ئینگلیزی مانه‌وه و ویسـتیان وازیان لێ بهێنرێت و خانه‌واده‌كانیان به‌خێو بكه‌ن و كاره‌كانیان به ئه‌نجام بگه‌یه‌نن.
سه‌رجه‌م ئه‌و په‌نجا و شه‌ش پـیاوه‌ی كه له چواری مانگی حه‌وتی سـاڵی 1776 دا جاڕنامه‌كه‌یان مۆركرد یه‌كه‌م ده‌نگی خۆیان بۆ سه‌ربه‌خۆیی دا و هاوڕێـیانی هاوڵاتیـیانیان بژاره‌كه‌یان په‌سه‌ندكرد. جاڕنامه‌كه‌ی ئه‌و ده‌مه بنه‌ڕه‌تی و بانگه‌شه‌ی گۆڕانكاری ده‌كرد، به‌ڵام ئێسـتا جاڕنامه‌كه نزیكه له بنه‌ماكانی جیهانی ئه‌وه‌ی حكومه‌ت ده‌بێت له‌سه‌ر بنه‌مای ڕه‌زامه‌ندی خه‌ڵـكان كاربكات.
تۆماس جێفرسـن خاوه‌نی سه‌ره‌كی بیرۆكه‌ی به‌ڵـگه‌نامه‌كه نووسیبووی حوكمڕانی خۆبه‌خۆیی تیایدا خه‌ڵـكان به‌پـێی یاسـای سـروشت و سـروشـتی یه‌زدانی مافی هه‌بوونی وڵاتێـكی جودا و یه‌كسـانیان هه‌یه. ئه‌م كاره‌ش به سـانایی نه‌هاته گۆڕێ. مێژووی سه‌ره‌تایی ئه‌مریكا مۆركی شه‌ڕ و ناكۆكی له‌گه‌ڵ وڵاتانی دیكه‌ی به ڕوخسـاره‌وه‌یه. ئه‌و وڵاتانه‌ی له لایه‌ن حكومه‌تی كۆماریـیه‌وه هه‌ڕه‌شـه‌یان له‌سه‌ر بوو. هه‌روه‌ها شه‌ڕ و ناكۆكی له نێوان خودی ئه‌مریكایـیه‌كاندا هه‌بوو له‌سه‌ر شـێوازی ئه‌و حكومه‌ته‌ی پـێـكدێت. به‌ڵام جاڕنامه‌ی سه‌ربه‌خۆیی چوارچێوه‌ی كارنامه‌ی بۆ وڵاتێـك داڕشت كه درێژه‌ی ده‌بێت و هه‌روه‌ها گه‌شه ده‌كات و ده‌بێته هه‌وێنێـك بۆ بزووتنه‌وه‌كانی سه‌ربه‌خۆیی هاوشـێوه‌ی له سه‌رانسه‌ری جیهاندا.
كاتێـك جه‌نگ یه‌كه‌م جار له نێوان به‌ریتانیا و هه‌روه‌ها كۆلۆنیـیه‌كانی خۆی له ئه‌مریكای باكور هه‌ڵـگیرسـا كه‌سـانێـكی كه‌م هه‌بوون كه ته‌نها له‌و باوڕه‌دابن نه‌ك پـشـتگیریـیان له دامه‌زراندنی وڵاتێـكی نوێ ده‌كرد. مێژوو نووسـان ئاماژه به‌وه ده‌كه‌ن ته‌نانه‌ت كاتێـك شه‌ڕ به‌رپابوو كۆلۆنیـیه‌كان له نێو خۆیاندا له‌سه‌ر ئاینده ناكۆك بوون. نزیكه‌ی یه‌ك له‌سه‌ر سێی خه‌ڵـكان گه‌یشـتنه ئه‌و باوه‌ڕه‌ی جیابوونه‌وه‌ی ته‌واو كارێـكی پـێویسـت بوو. ئه‌و كه‌سـانه‌ش به دڵـسۆزی بۆ تاجی ئینگلیزی مانه‌وه و ویسـتیان وازیان لێ بهێنرێت و خانه‌واده‌كانیان به‌خێو بكه‌ن و كاره‌كانیان به ئه‌نجام بگه‌یه‌نن.
سه‌رجه‌م ئه‌و په‌نجا و شه‌ش پـیاوه‌ی كه له چواری مانگی حه‌وتی سـاڵی 1776 دا جاڕنامه‌كه‌یان مۆركرد یه‌كه‌م ده‌نگی خۆیان بۆ سه‌ربه‌خۆیی دا و هاوڕێـیانی هاوڵاتیـیانیان بژاره‌كه‌یان په‌سه‌ندكرد. جاڕنامه‌كه‌ی ئه‌و ده‌مه بنه‌ڕه‌تی و بانگه‌شه‌ی گۆڕانكاری ده‌كرد، به‌ڵام ئێسـتا جاڕنامه‌كه نزیكه له بنه‌ماكانی جیهانی ئه‌وه‌ی حكومه‌ت ده‌بێت له‌سه‌ر بنه‌مای ڕه‌زامه‌ندی خه‌ڵـكان كاربكات.
