Accessibility links

ژیان لە فەرهەنگدا: شێرکۆ بێکەس لە دیدی کەریم دەشتی شاعیرەوە


شێرکۆ بێکەس، بە دەستی هونەرمەند سەردار عەبدوڵا. (مۆزایک)
شێرکۆ بێکەس، بە دەستی هونەرمەند سەردار عەبدوڵا. (مۆزایک)

پێنج ساڵە شێرکۆ بێکەس جێی هێشتووین، بەڵام هەمیشە لە ناوماندایە و ئێستاش وەک دوێنێی دوور و نزیک شیعرەکانی سەرساممان دەکەن.

ڕۆژی 4 ی مانگی هەشتی ساڵی 2013 شێرکۆی شیعر دوا سەفەری ناوادەی تەمەنی خۆی دەکات بەڵام خەرمانێکی پڕ بەرەکەتی شیعر و ئەدەبی نەک هەر بۆ ئێمە بەڵکو بۆ نەوەکانی داهاتووش جێهێشت، خەرمانێک جێی شانازی بۆ مرۆڤایەتی و بۆ نەتەوەکەی خۆیشی.

ئەو سەفەرەی شیرکۆ بێکەس کۆستێکە بۆ فەرهەنگ و کلتوری کورد کە هیچی کەمتر نییە لە کۆست و خەفەتی سەفەرەکانی خانی و نالی و مەحوی و بێسارانی و جزیری و دەیانی تریش.

بەرزان هەستیاری شاعیر لەسەر ئەم کۆچەی شێرکۆ بێکەس دەنوسێت " زۆر سەختە باس لە مەرگی گوڵێک بکەیت و بەڵام هێشتا بەرامەی وەک خۆی لە باخەکەدا مابێت ، گرانە و سەرکێشییەکی بێمانایە لە ونبوونی کەنارییەکی خۆشخوان بدوێیت وکەچی ماڵەکەت لە نەغمەی ڕەنگاوڕەنگیدا سەرمەست بووبێت." بەرزان هەستیار پێدا دەچێت و دەنوسێت "ئاخر " شێرکۆ"، هەربە تەنها شیعرەکانی ئۆرکسترای ڕەنگ و کەرنەڤاڵی ئەستێرە ومێخەکبەندی لەنگەرگرتووی سەر جووت مەمکی شۆڕەژنێک نەبوون؛ کە ئەکەوتە سەر سەودای شیعر خوێندنەوە، دەنگیشی بورکانێک بوو نێڵە نێڵ ئەسووتا و تاڤگەیەک بوو لە میسک و بەخوڕ ئەڕژا، باخێکی دەستبڵاو و سەخی تەبیعەت بوو، باخێک، هەموو میوەیەکی ئەبەخشی."

شێرکۆ بێکەس لە ماوەی نزیکەی 73 ساڵی تەمەنیدا، زیاتر لە پەنجا ساڵی ئەو تەمەنەی خۆی تەرخانکرد بۆ خزمەتی فەرهەنگ و کلتوری کوردی، وەک شاعیرێکی باڵا هەمیشە لە ڕیزی پێشەوەی هەڵوێست وەرگرتندا بووە بۆ داکۆکیکردن لە مافە زەوتکراوەکانی مرۆڤ جا لە هەر کوێیەکدا بووبێت.
لەگەڵ هەموو ئەو هەڵوێستانەشیدا شێرکۆ بێکەس بەردەوام بووە لە داهێناندا لە شیعر و هەمیشەش شیعری بە بەشێکی دانەبڕاو لە ڕۆشنبیری نەتەوەکەی داناوە.

میوانی بەرنامە:

کەریم دەشتی، شاعیر

بەختیار عەلی، شاعیر و ڕۆماننوس لە نامەیەکدا بۆ شێرکۆ بێکەس دەنوسێت " سه‌باره‌ت به‌ دووا قه‌سیده‌شت كاك شێركۆ، بۆخۆی به‌ڵگه‌یه‌كی گه‌وره‌ی توانای نوێبوونه‌وه‌ و گۆرانكای فۆڕم و بینینه‌ له‌ ئه‌زموونی ئیوه‌دا، من دڵنیام ئه‌گه‌ر پڕۆسه‌یه‌كی ره‌خنه‌كاری ڕاسته‌قینه‌ له‌ ئه‌ده‌بی ئێمه‌دا هه‌بووایه‌، ده‌بایه‌ هه‌نگاو هه‌نگاو په‌ره‌سه‌ندنی فۆڕم و ڕؤیای له‌م ئه‌زموونه‌دا تۆمار بكردبایه‌، به‌ڵام له‌م كه‌لاوه‌یه‌دا ته‌نیا موبدیع زه‌ره‌ر‌مه‌نده‌ و موهه‌ریج و كۆلكه‌قه‌ڵه‌م براوه‌یه‌. ساڵه‌های ساڵه‌ ره‌خنه‌ و نووسینی ئێمه‌ ئیبداعی ئیوه‌ پشتگوی ده‌خات، هه‌ر ته‌نها سه‌رده‌له‌قێنین و ده‌ڵێن (جوانه‌) یان جنێو ده‌ده‌ن. هه‌ر ده‌م خواخوایان بووه ‌(یه‌كیتی نیشتمانی) هه‌ڵه‌یه‌ك بكات تا ئه‌وان په‌لاماری ئێوه‌ بده‌ن..سه‌د ئه‌فسوس، كه‌ به‌ قه‌ڵه‌م و دوو قه‌ڵه‌میش ئه‌و كه‌له‌پووره‌ فه‌رامۆشكراوه‌ هه‌مووی ناخرێته‌وه‌ سه‌ر ڕێگای خۆی. من دوای خوێندنه‌وه‌ی ئه‌م دیوانه‌ و ئه‌م هه‌وڵه‌ نوێخواز و قوڵانه‌ی ئێستاش پتر هه‌ست به‌ نزیكایه‌تییه‌كی گه‌وره‌ ده‌كه‌م له‌ ڕۆحی ته‌جروبه‌كه‌ی تۆوه.."

شێرکۆ بێکەس ئەو شاعیرە مەزنە، هەمیشە کەسێکی بە ئاگابووە لە ڕووداوەکان، ئەمە ئەگەر تیایدا نەژیابێت، هەر لەو ڕێگەیەشەوە وەک شاعیرێک پێناسەیەکی وردی ئێستاکان و ئایندەی کردووە و هەر لەو پێناسانەوە ناسنامەیەکی نوێی پێ دەبەخشرێت و بە ئیمپراتۆری شیعری کوردی ناودێر دەکرێت. ئەڵبەت ئەم ناودێرکردنە هەر تەنها لای نوسەرانی کوردەوە نا، بەڵکو زۆرێک لە نوسەرانی بیانی کە شیعرە وەرگێڕدراوەکانی شێرکۆ بێکەسیان خوێندۆتەوە، دانیان بەو ڕاستیەدا ناوە.
تەنانەت لە یادمە پێنج ساڵ لەمەوبەر کە هەواڵی ئەو سەفەرە ناوادەیەی شێرکۆ بێکەس بە گریانەوە خۆی دەکرد بە نێوەندەکانی هەواڵدا، زۆریان وەها بڵاویان دەکردەوە کە گەورە شاعیری کورد بەجێی هێشتین یان دەنوسرا نێرۆدای کورد دواهەمین کۆچی کرد.

نیاز عەبدوڵا، نوسەر و هونەرمەند لە ڕۆژێکی ماندووی غەریباتی خۆیدا دەنوسێت " ئۆقیانوسێ له‌ غوربه‌تم، په‌نجه‌م وه‌ك په‌نجه‌ی سه‌ر ته‌زبیحی پیاوه به‌تاڵه‌كان نازانێ به‌دوای چیدا ده‌گه‌ڕێت و نازانێ له‌ چه‌نده‌هه‌مین ڕاده‌وه‌ستێ منیش ئاوا كه‌ناڵ به‌كه‌ناڵ ده‌رۆم به‌ ناو كه‌ناڵه‌ كوردیه‌كاندا له‌ پڕ تۆ له‌ یه‌كێك له‌ كه‌ناڵه‌كان ده‌ركه‌وتیت سڵاوێكت به‌ ده‌نگی به‌رز له‌ ڕۆحم كردو ئیتر منیش خۆم دۆزیه‌وه‌ ، تاكه‌ی له‌شیشم گینگڵم پێده‌دات و ده‌مفڕێنێ به‌ به‌رزی دیواری ژووره‌كه‌مداو شه‌پۆلم پێ ده‌دات، له‌ ناكاو تۆ بویته‌ عه‌لادین و خستمته‌ سه‌ر ئه‌و فه‌رشه‌ی كه‌ له‌ چاوی منداڵیمدا به‌ سه‌ر هه‌موو گه‌ردوندا ده‌فڕی و گه‌شتێكت به‌ ناو شار و دنیای شیعره‌كانتا پێ كردم، بردمته‌ به‌ر جه‌نگه‌ڵستانی مرۆڤه‌ گه‌نده‌ڵ و خۆ خۆره‌كان ، تۆ توڕه‌و من له‌ تۆ توڕه‌تر و پێكه‌وه‌ نه‌فره‌تمان ده‌كردن ....."

شیرکۆ بێکەس یەکێکە لەو جۆرە مرۆڤانەی هەمیشە لە خەمی مرۆڤەکانی تردا بووە، ڕەخنەکانی لێیشی گیراون بە سنگێکی لە ئاسمان و دەریا فراوانترەوە وەریگرتوون و باسی لێکردوون، تەنانەت ئێجگار ئارەزووی لەوەش بووە لەگەڵ خاوەن ڕەخنەدا بکەوێتە دیالۆگ و بەردەوام ئارەزووی بە دۆستایەتییان هەبووە. ڕامان مەحمود شاعیر دەنوسێت؛ ‌

"سڵاو بۆ شێرکۆ بێکەس
ئەمشەوت لە هەموو شەوێک خۆشتر بێت، زیندووەکان وا هەست ئەکەن من زبرم لە گەل ساڵیادی تۆ ، دڵنیام بە مردوویش گوێت لە دەنگی منە ، هەمیشە منت وەک خۆم ناسیوە زۆریش قەرزاری تۆم هەمیشە وتووتە مەڕۆ لای من بە.. ئێستا دڵم زۆر پڕە بیری یەکێک لەو شەوانە ئەکەم لە روکن الدین خواردمانەوە، شیعرێکی تازەت بۆ دایکی ئازیزت نوسیوو بوو من تا هێزم تیا بوو گریام کە خوێندتەوە...."

ئایا دەکرێت ئەزمونی شیعری شێرکۆ بیکەس بە قۆناغێک لە قۆناغەکانی شیعری کوردی دابنرێت؟

ئایا خوێندنەوەیەکی بابەتیانە لەسەر بنەمای هزر بۆ شیعرەکانی شێرکۆ بێکەس کراوە؟

ئایا ڕەهەندی مرۆڤ بوون لە کوێی شیعری شێرکۆ بێکەسدایە؟

کەریم دەشتی شاعیر لە بەرنامەی ڕۆژی یەکشەممەی ژیان لە فەرهەنگدا وەڵامی ئەم پرسیارانە و پرسیار و سەرنجەکانی ئێوەی ئازیزیش دەداتەوە:

please wait

No media source currently available

0:00 0:24:01 0:00

XS
SM
MD
LG