ڕەوشی ناوچەکانی ناوەڕاست و باشوری عێراق ئاڵۆزن و هەروادێ و بێ متمانەیی خەڵک بە حکومەتی عێراق و بە سیستەمی بەڕێوەبردنی وڵاتەکەش قوڵتر دەبێتەوە.
ئەوەی ڕوودەدات لە عێراقدا ڕەوشیکی نائاساییە، خۆپیشاندەران هێشتاش بەردەوامن و سوریشن لەسەر داواکانی خۆیان بۆ دەست لەکارکێشانەوەی حکومەتەکەی عادل عەبدولمەهدی و هەروەهاش گۆڕینی سیستەمی سیاسی وڵاتەکە.
هەتا ئێستاشی لەگەڵدابێت، حکومەت وەڵامێکی کۆنکریتی بۆ داواکانی خەڵک نەبووە.
هەر لە سەرەتای مانگی دەی ڕابردووەوە و دەستپێکردنی ئەم بارودۆخە لە عێراقدا یەکێک لە پرسیارە سەرەکییەکان ئەوە بووە بۆچی خۆپیشاندان ناوچەکانی عەرەبی سوننە و هەرێمی کوردستانی عێراقیشی نەگرتۆتەوە، لە کاتێکدا دۆسێکانی گەندەڵی لە هەر یەک لەو ناوچانەدا هیچیان کەمتر نییە لەوانەی ناوەڕاست و باشوری عێراق هەن.
هەرچۆنێک بێت وەک شیکەرەوە ئاماژەی پێدەکەن، تەنانەت ئەگەر تا ئێستاش شەپۆلی ناڕەزاییەکان ئەو ناوچانەی نەگرتبێتەوە، بەڵام بەو مانایە نییە کاریگەری نەکاتە سەریان.
میوانی بەرنامە:
شوان موحەمەد، سەرنوسەری سپی میدیا
کێشە زۆر و زەوەندەکانی بەبێ چارەسەر مانەوە لە عێراقدا، ئەو وڵاتەی بەم ڕۆژە گەیاند، لە هەرێمی کوردستانیش دابەشبوونە جەمسەرییەکان بەسەر ئێران و تورکیادا و ناکۆکی لە مێژینەی لایەنە سیاسییەکان و ئاستی بێ متمانەیی (خەڵک بە حکومەت و بە دەسەڵاتداران /خەڵک بە لایەنە سیاسییەکان)، نەبوونی گوتارێکی هاوبەشی ستراتیژی بۆ کاری پێکەوەیی، گەندەڵییەکان و خراپی بەکارهێنانی دەسەڵات و هتد؛ ئەمانە هەمووی وەهایان کردووە ئاستی بێزاری و نیگەرانیش لەناو خەڵکدا لە ئاستێکی بەرزدا بن.
بەوپێیەی هەرێمی کوردستان بەشێکی دانەبڕاوە لە عێراق وەک سەرۆکی هەرێمی کوردستان دەڵێت "قوڵایی ستراتیژی ئێمە لە بەغدایە" هەربۆیە دەشێت هەر تێکچوونێکی ڕەوشی عێراق کاریگەرییەکی زۆری نەرێنی هەبێت لە ڕووی سیاسی و ئابوری و داراییشەوە لەسەر هەرێمی کوردستانی عێراق.
دەسەڵاتدارانی هەرێمی کوردستان پێش ڕووداوەکانی عێراق پەیمانی چاکسازییان دا لە هەرێم، بەڵام هێشتا نازانرێت ئەو پڕۆژەی چاکسازییە چی دەگرێتەوە و چی ناگرێتەوە.
بەشێکی گەورەی هۆکارەکانی شەپۆلی ناڕەزایی لە عێراق دەگەڕێتەوە بۆ دەستێوەردانەکانی کۆماری ئیسلامی ئێران. یەکێک لە داواکارییە سەرنج ڕاکێشەکانی خۆپیشاندەرانی عێراقی بریتیە لە داواکردنی نیشتمان "نیشتمانم دەوێت" ئەم دروشمە بە مانای داواکردنی سەروەرییە بۆ وڵاتەکەیان و هەروەهاش بە مانای ئەوەیە کە چەمکی هاوڵاتیبوون کەوتۆتە ژێر پرسیاری گەلێک ڕژدەوە.
لە هەرێمی کوردستانی عێراقیش دابەشبوونێکی بەرچاو هەیە بەسەر جەمسەرەکان یان زلهێزەکانی ناوچەکەدا. دوو لایەنە سەرەکییەکەی هەرێمی کوردستان (پارتی دیموکراتی کوردستان و یەکێتی نیشتمانی کوردستان) هەر یەکەیان بەپێی بەرژەوەندیەکانی خۆیان کاریگەری ئێران و تورکیایان لەسەرە و ئەو دوو وڵاتەش دەستێوەردانی ڕاستەوخۆ و ناڕاستەوخۆیان لە هەرێمدا هەیە، تورکیا لە زۆنی زەرد و ئێرانیش لە زۆنی سەوز. ئەڵبەتە بەپێی بەرژەوەندی ڕۆژگار ئەو دەستێوەردان و کاریگەرییانە گۆڕانیان بەسەردادێت.
کلتوری سیاسی لە هەرێمی کوردستان گەلێک کەلێنی گەورەی تیادا هەن کە پێویستیان بە هەوڵی ئێجگار ڕژد و بەرپرسیارانە هەیە تا هەر هیچ نەبێت ئەو کەلێنانە بڕۆن بەرەو کاڵبونەوە. لایەنە سیاسییەکان لە هەرێمی کوردستان هەر یەکە بەشی خۆی ئەوی تریان بە خیانەت گوناهبار دەکات، هەر یەکە و بە ئەندازەی خۆی لەشکرێک جنێو فرۆشی بەرداوەتە گیانی ئەوی تریان، هەر یەکە و بەپێی قەوارەی خۆی چەواشەکاری دادەبارێنێت بەسەر ئەوی تریاندا، هەر یەکە و خۆی بە گەنجینەی ڕاستی و ئەزمونەکان دەزانێت و ئەوی تر دەخاتەی خانەی بێ ئەزمونی و خولانەوە بە چواردەوری تراویلکەدا، بەڵام لەوەش سەیرتر ئەوەیە گەورە کاربەدەستانی هەموو لایەنەکانی هەرێم داوای یەکڕیزی و تەبایی و هاوگوتاری دەکەن و خۆشیان بە وتەبێژی ڕاستەقینەی شەقامی کوردی دەزانن.
ئایا ڕەوشی عێراق، کورد لەو وڵاتەدا ناچار دەکات بۆ یەکڕیزیی؟
ئایا بەو هەموو ناکۆکیە سیاسیانەی لە هەرێمی کوردستاندا هەن، دەکرێت یەکڕیزی بێتە ئاراوە؟
ئایا لایەنە سیاسییەکانی هەرێم ئامادەن لەبەردانەواندن بۆ یەکتر بکەن؟
ئایا دەسەڵاتدارانی هەرێمی کوردستان دەتوانن گومانەکانی لەسەر چەمکی هاوڵاتیبوون هەن لە هەرێمدا بڕەوێننەوە؟
شوان موحەمەد، سەرنوسەری سپی میدیا لە بەرنامەی ئەم هەفتەیەی لەگەڵ ڕووداوەکاندا وەڵامی ئەم پرسیارانە و پرسیار و سەرنجەکانی ئێوەی ئازیزیش دەداتەوە:
