سەبارەت بە ڕاپۆرتە جیهانیەكان لەمەڕ ڕەوشی ڕۆژنامەگەری لە هەرێمی كوردستان و پێشێلکاریەكانی بەرامبەر بە ڕۆژنامەنوسان و میدیاکاران و ڕەخنەکان سەبارەت بە میدیای ئازاد و ئازادی ڕۆژنامەگەری لە هەرێمی كوردستان و چارەنوسی کەیسی رۆژنامەنوسە کوژراوەکان و چەند پرسێكی تری تایبەت بە پیشەی ڕۆژنامەگەری، دكتۆر دیندار زێباری لە وتووێژێكدا لەگەڵ ئەحمەد زێباری لە دەنگی ئەمەریكا دەڵێت"هیچ كەیسێك ئەمڕۆ لە هەرێمی كوردستاندا نیە لە دژی ڕۆژنامەوانان و پەلاماردانیان كە لە رێگەی دادگاوە مامەڵەی لەگەڵدا نەكرابێت، دیاردەی پەلاماردانی ڕۆژنامەنووسان ئەمە دیاردەیەك نییە كە حكومەتی هەرێم دەیكات، حكومەتی هەرێم درێغی نەكردووە و ئەو كەیسانەی ڕۆژنامەوانانیش كە لە ساڵانی ڕابردوو ڕوویانداوە هەموویان لە دادگا تۆماركراون و زۆرێك لەوانەش هاوڵاتی هەبووە لە دژی ڕۆژنامەنووس كەیسی بردۆتەوە لە دادگا بۆیە ئەمانە كەیسی یاسایین، ئێمە هیچ كەیسێكمان نیە لە هەرێمی كوردستان كە ڕۆژنامەوانی بە سیاسی یان ئەمنی كرابێت".
ناوبراو دەشڵێت" كێشە ئەو كات دروست دەبێت کە ڕۆژنامەنووس كاری ڕۆژنامەوانی ناكات ئەوكات یاسای ترمان هەیە یاسای خراپ بەكارهێنانی ئامێرە ئەلیكترۆنیەكان، حكومەتی هەرێم و دامو دەزگا ئەمنیەكان و بە تایبەت وەزارەتی ناوخۆ ڕۆڵی ئەوەیە ئەو بڕیارەی دادوەر كە لە دادگا دەردەچێت ئەوە جێبەجێ بكات بەڵام بڕیاری گرتن و غەرامە و مامەڵە و حجزكردن ئەوە حكومەتی هەرێم نایدات چونكە حكومەتی هەرێم لە ڕووی یاساییەوە مافی ئەوەی نیە هیچ هاوڵاتی و ڕۆژنامەوانێك دەستگیر بكات یان بە بێ یاسا و دادگا ئیجرائاتی لەگەڵدا بكات".
ڕەخنەكان سەبارەت بە میدیای ئازاد و ئازادی ڕۆژنامەگەری
زێباری لەوبارەیەوە دەڵێت" ڕەخنە زۆرن میدیاكار دەبێت پابەندی یاسای ڕۆژنامەگەری بێت ئێمە بە دەیان و سەدان كەیسمان ئێستا لە دادگاكانی كوردستان هەن كە هاووڵاتی مافی خۆی لە ڕۆژنامەنووس وەرگرتووە كە تەشهیری پێكردووە و لە كوردستان هەموو كەسێك دەتوانیت ببێتە ڕۆژنامەنووس ئێمە هیچ سانسۆرێكمان بەسەر میدیای كوردی نیە بویە پێویستە بەرژەوەندی باڵای هەرێمەكەمان بپارێزن و ڕێز لە دەزگای تەشریعی و دەستووری و تەنفیزی بگیرێت".
میدیای حزبی و كەسایەتی حزبەكان تا چەند ڕێگرن لەبەردەم ڕەخساندنی دەرفەت و زەمینە بۆ میدیای ئازاد ؟
رێكخەری ڕاسپاردە نێودەوڵەتیەكان لە حكومەتی هەرێمی كوردستان دەڵێت "میدیا لە كوردستان ئازادە میدیای حزبی و حكومی و ڕاگەیاندنی ڕێكخراوەیی و كەسایەتی و سیاسی و ئابووری وكۆمەڵایەتیمان هەیە، ئێمە پێشتر بە کەناڵی (ئێن ئاڕ تی) مان دەگوت كەناڵی ئازاد ئەمڕۆ بووەتە میمبەرێك بۆ حزبێكی سیاسی تۆماركراو وەكو نەوەی نوێ."
پێشێلكاریەكانی بەرامبەر بە ڕۆژنامەنووسان زۆرن ئایا بە كردار هەنگاوە ستراتیژیەكانی ئەم هەرێمە كامانەن بۆ پاراستنی گیانی ڕۆژنامەوانان ؟
دیندار زێباری دەڵێت" بە تەحەداوە ( 1% ) لە كوردستان توندوتیژی بەرامبەر بە ژمارەی ڕۆژنامەنووسان نەكراوە ئەگەر ئەو توندوتیژیەش كرابێت 95% حكومەت لایەنگر نیە مەگەر هەڵسوكەوتی فەردی پۆلیسێك یان فەرمانگەیەكی مەعنی بیت، ئێمە ڕۆژنامەنووسمان هەبووە كامێرا و چەقۆ و ئامێری تری توندوتیژی پێ بووە و هاوڵاتی و هێزی ئەمنی برینداركردووە".
سەبارەت بە ڕەخنەكان لە ڕێكخەری ڕاسپاردە نێودەوڵەتیەكان لە حكومەتی هەرێم، وەک دەگوترێت لە بری خستنەڕووی زانیاری و وردەكاری، ڕاپۆرتە نێودەوڵەتیەكان ڕەتدەکاتەوە و بە ناڕاست لە قەڵەمیان دەدات، دیندار زێباری دەڵێت "بەشی هەرە زۆری ئەو كارەی كە ئێمە پێی هەڵدەستین دانوستاندن و ئاڵۆگۆڕی زانیاریە، ڕۆژانە ئێمە بەرپرسانی باڵای هەرێمی كوردستان ئاگادار دەكەین كە تێبینی و بەدواداچوونی نێودەوڵەتی لەسەر بابەتەكان چییە و داوای ڕیفۆرم و چاكسازی دەكەین تا گۆڕینی ڕەفتاری كارمەندێكی ئاسایی تا پاراستنی مافی مرۆڤ بەشێوەیەكی گشتی پرەنسیپ و ستراتیژیەتی هەرێم بێت و بەردەوام بین لەسەری، ئێمە بە دەیان و سەدان حاڵەتمان هەیە كە ڕۆلێكی بەرچاومان بینیوە وەكو حكومەت وەكو نووسینگەی ڕاسپاردە نێودەوڵەتیەكان كە دەنگی دەرەوە بگەیەنینە لایەنی سیاسی بەرپرس، ئەوەی تر كە ئێمە وڵام دەدەینەوە رەتمان نەكردووەتەوە مەگەر رەتی یەك دوو ڕاپۆرتی هیومان رایتس ۆچ درابێتەوە لە كاتی شەڕی داعش ئەویش تۆنێكی سیاسی بووە كاتێك ڕاپۆرتێك دێت و هەوڵ دەدات زیاتر جیاوازی و ناكۆكی بخاتە نێو عێراق و هەرێمی كوردستان دژی ئەوە دەبین، بەڵام بۆ نموونە ڕاپۆرتی 2019 ی كۆمسیۆنی ئەمەریكا بۆ كەمایەتییە ئاینیەكان ئێمە بەیاننامەمان هەیە كە هاوڕاین لەگەڵ زۆربەی هەرە زۆری ئەم ڕاپۆرتەئەمەریكیە".
زانیاری زیاتر لە دەقی وتووێژەکەدایە:
