ڕەجەب تەیب ئەردۆغان، سەرۆککۆماری تورکیا لە ماوەی دوو دەیەی دەسەڵاتداریدا، وێنەی سەرکردەیەکی بەهێز و نەدۆڕاوی نیشان داوە، لەگەڵ ئەوەشدا ڕەنگە دیمەنی سیاسی لە دەنگدانی سەرۆکایەتی ڕۆژی یەکشەممەدا بە قازانجی نەیارەکەی بگۆڕێت.
ئەردۆغان لە جینێکی مامناوەندییەوە سەریهەڵدا بۆ ئەوەی بۆ ماوەی 20 ساڵ حوکمڕانی بکات و سیاسەتی ناوخۆیی، ئابووری، ئاسایشی و دەرەوەی تورکیا داریژێتەوە، ڕکابەری سەرکردەی مێژوویی مستەفا کەمال ئەتاتورکی کرد کە سەدەیەک لەمەوبەر تورکیای مۆدێرنی دامەزراند.
ئەردۆغان بەر هەڵبژاردنەکانی ڕۆژی یەکشەممە ڕووبەڕووی ڕەشەبایەکی سیاسی سەخت بووەتەوە، ڕووبەڕووی تاوانبارکردنی بەهۆی قەیرانێکی ئابوورییەوە کاتێک بوومەلەرزەیەکی وێرانکەر لە مانگی شوباتدا ڕوویدا. ڕەخنەگران حکومەتەکەی تۆمەتبار دەکەن بە وەڵامدانەوەی سست و جێبەجێنەکردنی یاساکانی بیناسازی، ئەو شکستانەی کە دەڵێن دەتوانێت ژیانی خەڵک بەفیڕۆ بدات.
لە کاتێکدا کە ڕاپرسییەکانی بیروڕاکان پێشبڕکێیەکی توند نیشان دەدەن، ڕەخنەگران هاوخەمیان لەگەڵ ئەو بارودۆخەدا دەربریوە بەهۆی هەڵاوسانی بەرز و گێژاوی ئابوورییەوە کە پارتی داد و گەشەپێدان هێناوێتییە ئاراوە ئەوەی کە ڕەگ و ڕیشەی ئیسلامی هەیە و لە ساڵی 2002وە هاتۆتە سەر دەسەڵات.
دوو ڕۆژ پێش دەنگدانەکە، ئەردۆغان ڕایگەیاند، لە ڕێگەی سندوقەکانی دەنگدانەوە هاتۆتە سەر پۆستەکەی و ئەگەر ناچار بێت، بە هەمان شێوە جێدەهێڵێت.
ڕۆژی هەینی لە چاوپێکەوتنێکی تەلەفزیۆنیدا وتی "هەموو ئەنجامێک کە لە دەنگەکان دێتە دەرەوە وەک شەرعی قبوڵ دەکەین، چاوەڕوانی هەمان بەڵێنمان هەیە لەو کەسانەی کە دژایەتیمان دەکەن".
بۆ نەیارەکانی هەڵبژاردنەکانی ڕۆژی یەکشەممە چارەنووسسازە!
ئەردۆغان لە ژێر حوکمڕانی خۆسەپێنانەی خۆیدا دەسەڵاتی لە دەوری سەرۆکایەتییەکی جێبەجێکار کۆکردەوە، و ناڕەزایەتییەکانی دەمکوت کرد و ڕەخنەگران و نەیارانی زیندانی کرد و دەستی بەسەر میدیا و دەسەڵاتی دادوەری و ئابووریدا گرت. زۆربەی دامەزراوە گشتیەکانی بە دڵسۆزانی پڕکردەوە و ئۆرگانە ڕەخنەگرەکانی دەوڵەتی لە ناوبرد.
نەیارەکانی سوێندیان خواردووە کە زۆرێک لەو گۆڕانکاریانەی کە لە تورکیادا کردوویەتی هەڵوەشێننەوە، کە هەوڵیداوە بە دیدگای خۆی بۆ کۆمەڵگایەکی خواپەرست و کۆنەپەرست و ڕۆڵگیرێکی ناوچەیی دیار لە قاڵبی بدات.
ئاڵنگارییەکانی هەڵبژاردنی سەرۆکایەتی و پەرلەمانی ڕۆژی یەکشەممە شتێکی نوێ نییە بۆ سەرکردەیەک کە ڕۆژێک سزای زیندانی بەسەردا سەپێنرا بەهۆی خوێندنەوەی شیعرێکی ئایینیەوە، و لە هەوڵی کودەتای سەربازی لە ساڵی 2016 دا ڕزگاری بوو کاتێک سەربازەکان هێرشیان کردە سەر پەرلەمان و 250 کەسیان کوشت.
ڕاپرسییەکان باس لەوە دەکەن کە دەکرێت دەنگدان لە کۆتایی ئەم مانگەدا بچێتە قۆناغی دووەمەوە ئەگەر نە ئەردۆغان و نە کلیچدارئۆغڵو زیاتر لە 50%ی دەنگەکان بەدەست نەهێنن، ئەمەش ئاماژەیە بۆ قووڵایی قەیرانی تێچووی ژیان کە بەهۆی سیاسەتە ئابوورییەکانی ئەردۆغانەوە سەریهەڵداوە.
سەرچاوە/ ڕۆیتەرز