وەزیری وەزارەتی نەوتی عێراق، ڕۆژی هەینی ڕایگەیاند پرۆسەی هەناردەکردنی نەوتی هەرێمی کوردستان لە ڕێگەی کۆمپانیای سۆمۆی حکومەتی عێراقەوە دەستپێدەکاتەوە و لە ڕێگەی بەندەری جیهانی تورکیاوە بە بازاڕەکانی جیهان دەگات. وتیشی سەرەتا ڕۆژانە بە ڕێژەی 185 هەزار بەرمیل ڕەوانەدەکرێت و وردە وردە زیادەکرێت هەتا دەگاتە ئەو ئاستەی کە لە بودجەی فیدرالی ئاماژەی پێکراوە. بەڵام هەر زوو کۆمەڵەی پیشەسازی نەوتی کوردستان APIKUR کە وەک دەگوترێت لە هەشت کۆمپانیا پێکهاتووە، لە پێگەکەی لە ئێکس ڕەتیکردەوە کۆمپانیاکانی کۆمەڵەکەیان دەستپیکەنەوە بە هەناردەکردنی نەوتی هەرێم بەبێ بوونی ڕێکەوتنی فەرمی.
دەپرسین:
هۆکار چییە ڕاگەیاندنی جیاواز لە بارەی هەناردەی نەوتی هەرێمی کوردستان هەیە؟
ئەو ڕێکەوتننامە فەرمییانە چین کۆمپانیاکانی ئەندامی کۆمەڵەی پیشەسازی نەوتی کوردستان داوای دەکەن؟
بە هەناردەکردنی نەوتی هەرێمی کوردستان کێشە داراییەکانی نێوان هەرێمی کوردستان و بەغدا چارەسەردەکرێن؟
دکتۆر سەباح سوبحی، ئەئەندامی لیژنەی نەوت و گاز لە پەرلەمانی عێراق،
دکتۆر ڕێبین سەمەد، شارەزای بواری نەوت، هەروەها سەرۆکی بەشی ئەندازیاری ڕووپێوان لە زانکۆی پۆڵەتەکنینکی هەولێر.
یادگار سدیق گەڵاڵی، سەرۆکی ڕێکخراوی ڕونبین بۆ شەفافیەتی پرۆسەکانی نەوت و گاز.
دكتۆر سەباح سوبحی:
پێشتر شاندی حكومەتی فیدڕاڵی هاتنە هەولێر و لەگەڵ وەزارەتی سامانە سروشتیەكان كۆبوونەوە باسی ئەو بابەتە كراوە و لەڕووی یاساییەوە ئەو بەربەستانەش سەبارەت بە یاسای بودجە كۆتایی پێهات، لەڕووی سیاسیشەوە حكومەتی هەرێمی كوردستان چەندین جار ڕایگەیاندووە كە دووبارە هەناردەكردنەوەی نەوت گرنگە و مەبەستیانە، لەڕووی تەكنیكیەوە ئەو شاندەی حكومەتی فیدڕاڵی كە هاتنە هەولێر هەتا ڕادەیەک بواری تەكنیكی هەناردەكردنی نەوتی چارەسەر كرد لیژنەیەک بۆ مەسەلەی بینینی گشتی(معاینە) ئەو بۆریەی هەیە لە هێڵی عێراقی-توركی كە لە خورمەڵەوە دەستپێدەكات هەتا دەگاتە فیشخابور لەوێشەوە هێڵێكی تر هەیە تایبەتە بە توركیا كە دەڕواتە بەندەری جیهان لەو ڕێكارە تەكنیكیانە گرنگترینیان مەسەلەی (قیاس و معایرە) یە واتە پێوانە و قەبارەدانان لە هێڵی گواستنەوەی نەوت لە فیشخابور بەسەرپەرشتی سۆمۆ (عداد- بژمێر) دادەنرێت و پشكنینی
API) ی نەوتەكە دەكەن و لە كۆتا خاڵی سنور ڕاپۆرتێک دەردەچێت كە نەوتەكە دەردەچێت بۆ بەندەری جیهان بە هەمان شێوە بڕەكەی پێوانە دەكرێتەوە و پشكنینی بۆ دەكرێتەوە بۆئەوەی بزانرێت هەمان جۆر و بڕی ئەو نەوتەیە كە لە كێڵگەكانی هەرێمی كوردستانەوە نێردراوە بۆ بەندەری جیهان.
هەردوو ڕاپۆرتەكە بەراورد دەكرێت ئینجا دەنێردرێت بۆ ئەو لایەنانەی كە كڕیارن، لایەنی سۆمۆ چەند گرێبەستێكی مۆر كردووە لەسەر كڕینی ئەو بڕە نەوتەی دانراوە كە 185 هەزار بەرمیلە ڕۆژانە، بەرهەمی هەرێمی كوردستان 300 هەزار بەرمیلە چونكە 115 هەزار بەرمیل تەرخان دەكرێت بۆ بەكارهێنانی ناوخۆیی بۆ پاڵاوگەكانی كار لەگەڵ پاڵاوگەكانی دیكەش هەروەها بۆ مەسەلەی كارەباش بەكاردەهێنرێت.
ڕێككەوتنەكە لەنێوان حكومەتی هەرێم و حكومەتی فیدڕاڵی عێراق كراوە ڕێككەوتنەكەش بناغەیەكی یاسایی بۆ دانراوە لەگەڵ ئەوەشدا پێشوەختە ڕێككەوتنی سیاسی كراوە كە ئەم نەوتە ڕادەستی سۆمۆ بكرێت و سۆمۆش بیفرۆشێت بەپێی ڕێوشوێنەكانی خۆی ئەوەش لە 4-4-2023 كاک مەسرور هاتە بەغداد و ڕێككەوتنی مۆر كرد لەگەڵ (محەمەد شیاع سودانی) ئەو ڕێكەوتنە بناغە یاساییەكەی دانا ئێستاش ئەتیكۆر بۆ بەرژەوەندی خۆی ڕایگەیاندووە كە مافی خۆیەتی گرەنتی پێویستە.
دوو خاڵی گرنگ هەن كە خاڵ لاوازن یەكەم تەرخانكردنی 16 دۆرلار بۆ دەرهێنانی هەر بەرمیلێک نەوت لە هەرێمی كوردستان ئەوە پێویستی بە گرەنتی هەیە، من بۆخۆم نوسراوم كردووە بۆ وەزارەتی دارایی و بۆ لیژنەی دارایی پەرلەمانیش بۆئەوەی حكومەتی فیدڕاڵی گرەنتیمان پێشكەش بكەن چونكە نابێت چاوەڕێی ئەوە بكەین كە بەغداد دووبارە كێشە و گرفتمان بۆ دروست بكات بۆ مەسەلەی 16 دۆلارەكە چونكە ئەوە شایستەی كۆمپانیاكانە چونكە كۆمپانیاكان گومانیان هەیە كە هەمیشە یاسا لە عێراق پێشێل دەكرێت.
ئەپیكۆر مافی یاسایی خۆیەتی كە داوای گرەنتی دەكات لە 16 دۆلارەكە پێویستە دووبارە چاو بەو گرێبەستانەدا بخشێنرێتەوه، دەبێت لایەنی سێیەم كە حكومەتی فیدڕاڵیە بەشدار بێت لەو گرێبەستانە و پابەندی هەبێت لەو خەرجیانەی كە كراوە لە ساڵی 2022 هەتا مانگی 3 ی 2023 نەوتی هەرێم بڕدرا ئەوان چەندین خەرجیان كردووه، بەڵام بۆیان نەگەڕێندراوەتەوە كە نزیكەی ملیارێک دۆلارە بەداخەوە ئێستا وەزارەتی نەوتی عێراق تووشی سەرلێشواندن بووە لێدوان دەدات، بەڵام لێدوانەكان بەهەند وەرناگرێت لێدوان دەدات كە نەوت هەناردە دەكرێت، بەڵام هەندێک مەسەلەی تەكنیكی هەیە كۆتایی پێنەهاتووە و ئەو كۆمپانیانەی كە كار دەكەن فەرامۆشی كردوون ژمارەیان هەشت كۆمپانیایە زۆر گرنگە لەگەڵیان دابنیشێت و ڕێككەوتن بكەن لەشەر ڕێكارەكانی هەناردەكردنی ئەو نەوتە و گرەنتی 16 دۆلارەكە و لەهەمان كاتدا بڕە پارەیەكیشیان وەكو قەرەبوو پێبدرێتەوە بۆ ئەو كاروچالاكیانەی كە كردوویانە لە مانگی یازدەی 2022 هەتا 25-3-2023
ئەو مەترسیانەی ئەپیكۆر لەجێی خۆیەتی، بەڵام لەهەمانكاتیشدا نابێت ببێت بە بەربەستێک بۆ هەناردەكردنەوەی نەوتی هەرێمی كوردستان چونكە ئێمە مەبەستمانە هەتا بگەینە شایستەی خۆمان لە یاسای بودجە بەدەست بهێنین كە بڕەكە 12.67% بەزووترین كات ئەمەش پابەندبوونی نەوتی پێدەڵێن كە ئێمە 400 هەزار بەرمیل ڕادەستی حكومەتی فیدڕاڵی عێراق بكەین لەلایەكی تریشەوە 50% داهاتی نانەوتی بدرێتە حكومەتی فیدڕاڵی هەتا بتوانین 12.67% بەدەست بهێنین
من سەردانی وەزیری نەوتم كردووە ئەو وتی وەكو وەزارەتی نەوت ناتوانین گرەنتی پێشكەش بكەین، چونكە وەزارەتی نەوت دەسەڵاتی خەرجكردنی 16 دۆلارەكەی نییه، بەڵكو وەزارەتی دارایی دەسەڵاتی خەرجكردنی هەیە بەڵام ئەگەر بە نوسراویش نەبێت سەرۆک وەزیرانی عێراق بەڕێز (محەمەد شیاع سودانی) گرەنتی پێشكەش كردووە چونكە ئەو زۆر هاوكارە و هیچ كێشە و گرفت دروست ناكات
ئەو ڕێككەوتنە پەیوەندی بەوە نییە كە پێشتر چۆن مامەڵە لەگەڵ كۆمپانیاكان كراوە، ئەو گرێبەستانەی كە لە هەرێمی كوردستان هەیە جیاوازە لەو گرێبەستانەی كە ناوەڕاست و باشور هەیە.
گرنگترین هەنگاو لەدوای هەناردنەكردنەوەی نەوتی هەرێم، ئەوەیە كە دووبارە تەماشای گرێبەستەكان بكرێتەوە و لایەنی سێیەم بخرێتە ناو گرێبەستەكانەوە كە حكومەتی فیدڕاڵیە سەبارەت بە چۆنیەتی ئەو قەرزانەی كە لەسەر هەرێمی كوردستان هەیە و پێدانی شایستەكانی كۆمپانیاكان.
ڕێككەوتن كراوە ئەو گرێبەستانە دەدرێتە حكومەتی فیدڕاڵی، كۆمپانیاكان دانیشتن لەگەڵ وەزارەتی نەوتی فیدڕاڵی وتیان ئامادە گرێبەستەکان بدەنە حکومەتی عێراقی، بەڵام بەهەماهەنگی لەگەڵ حكومەتی هەرێمی كوردستان، بەڵام دەبێت لایەنی سێیەم هەبێت كە پارێزگاری مافەكانیان بكات بێگومان ئەو لایەنەش نێودەوڵەتی بێت چونكە كۆمپانیاكان متمانەیان بە حكومەتی فیدڕاڵی نییە، هەتا ڕادەیەكی زۆر ئەو گرێبەستانە پارێزراون لەلایەن هەردوو لایەن.
بەپێشبینی خۆم بەم نزیكانە هەناردەكردنی نەوتی هەرێمی كوردستان دەستپێدەكاتەوە تەنها نوسراوێكی گرەنتی ماوە بۆ كۆمپانیاكان كە وەزیری دارایی یاخود سەرۆک وەزیرانی عێراق بیكات، بۆ کۆمپانیاکانی وەبەرهێنانی نەوت لە هەرێمی کوردستان.
لەدوای بڕیاری دادگای فیدڕاڵیەوە، هەناردەكردنەوەی نەوتی هەرێمی كوردستان پەیوەندی بە ناردنی مووچەی فەرامانبەرانەوە نییه، بەڵكو پەیوەندی بە بودجەی هەرێمی كوردستانەوە هەیە، كاریگەری هەیە لەسەر بودجەی خۆمان بۆ مەسەلەی وەبەرهێنان و خزمەتگوزاری و تەندروستی و خوێندنی باڵا و ڕوشی گشتی هاووڵاتیانی هەرێمی كوردستان هەروەها ئەو كۆمپانیانەی كاردەكەن پێویستیان بەو جووڵەیە هەیە چونكە ئەوانیش وەبەرهێنن.
هەتائێستا گرێبەستەکانی نەوتی هەرێم نەدراون بە حکومەتی عێراقی، چونکە حکومەتی هەرێم ناتوانێت بێ ڕەزامەندی کۆمپانیاکانی وەبەرهێنان ئەو گرێبەستانە بداتە لایەنی عێراقی، لە گرێبەستەکانیشدا نوسراون کەپێدان و ئاشکراکردنی ئەو گرێبەستانە بە ڕەزامەندی هەردوو لایەنی گرێبەست( حکومەتی هەرێم و کۆمپانیاکانی وەبەرهێنانی نەوت دەبێت، لەلایەکی تریش نە حکومەتی هەرێم نە کۆمپانیاکانیش متمانەیان بە حکومەتی عێراق نیە، بۆیە داوای لایەنی سێییەم دەکەن وەک نێوەندگیری.
دكتۆر ڕێبین سەمەند:
جۆری ئەو گرێبەستانەی كۆمپانیاكان لەگەڵ هەرێمی كوردستان تەواو جیاوازە لەگەڵ ئەو گرێبەستانەی كە وەزارەتی نەوتی عێراق واژووی كردووە لەگەڵ كۆمپانیاكان واتە لە عێراقدا دوو سیاسەتی نەوتی هەیە لە كێڵگە نەوتیەكان بە دوو ئاراستەی جیاواز كار دەكەن، جۆری ئەو گرێبەستەی كە عێراق واژووی كردووە بریتیە لە گرێبەستی خزمەتگوزاری كە بریتیە لە دابینكردنی خزمەتگوزاری بۆ كێڵگە نەوتیەكان پەرەپێدانی كێڵگە نەوتییەكان لەلایەن كۆمپانیاكانەوە بەهاوبەشی لەگەڵ وەزارەتی نەوتی عێراق و كۆمپانیا حكومییەكان بەڵام جۆری ئەو گرێبەستیەی كە حكومەتی هەرێمی كوردستان كردوویەتی بریتییە لە هاوبەشیكردن لە بەرهەمهێناندا واتە كۆمپانیاكان تاک لایەنە لە كێڵگە نەوتیەكان كاردەكەن هیچ هاوبەشێكی حكومی نیشتیمانی نییە لەگەڵیاندا لە كاركرن بەبڕوای من ئەوەی نالۆژیكە هەتا ئێستا لە عێراق یەک یاسای نەوت و گازی نیشتیمانی نییە، دەبوو پەرلەمانی عێراق یاسایەكی نیشتیمانی تایبەت بە نەوت و گازی نیشتیمانی عێراق دەربكات، بەڵام بەهۆی نەبوونی متمانە لەنێوان هەرێمی كوردستان و هەر سێ پێكهاتەكەی عەرەب و شیعە و سوننە هەر سێ لایەن چاوەڕێ دەكەن كام لایەن بەهێزتر بێت بۆئەوەی یاساكە بەدڵی خۆی دەربكات لە پەرلەمانی عێراقدا.
هەتا ئەمڕۆ نەتوانراوە هیچ یاسایەكی نیشتیمانی تایبەت بە كەرتی نەوت و گازی نیشتیمانی دەربكرێت لەگەڵ ئەوەشدا عێراق بە دامەزرێنەری ڕێكخراوی ئۆپێک دادەنرێت لەساڵی 1960
هیچ یاسایەكی تایبەت بە نەوت گاز نییە لەعێراقدا بەهۆی ململانێی نێوان پێكهاتەكان ئەمەش زیانی زۆر بە كەرتی نەوت و گازی عێراق دەگەیەنێت زۆربەی زۆری ئەو قازانجەش بە قازانجی كۆمپانیاكان دەشكێتەوە.
بەلای منەوە زۆر ئاساییە كۆمپانیاكان داوای گرەنتی بكەن لە هەفتەی داهاتوو ئەو كۆمپانیانەی لە هەرێمی كوردستان كار دەكەن دەچنە بەغداد بەمەبەستی وەرگرتنی گرەنتی ئێستا كۆنتڕۆڵی بەرهەمی نەوت لە هەرێمی كوردستان لەدەست كۆمپانیاكانە، ئەگەر هەناردەكردنی نەوت بۆ بازاڕەكانی جیهان لە ئێستادا نەچێتە بواری بە بڕوای من كێشەكان یەكجار گەورە دەبن.
كۆمپانیا نەوتیەكان بەدوای گرەنتی پێدانی پارەكانیاندا دەگەڕێن
بەبڕوای من فشارەكان بۆ دەستپێكردنەوەی نەوتی هەرێمی كوردستان بۆ بازاڕەكانی جیهان لەو چوارچێوەیەیە كە لەوانەیە لەماوەی داهاتوو جۆرێک لە ئاشتی لەنێوان ڕووسیا و ئۆكرانیا دروست ببێت ئەمەش كاریگەری دەكاتە سەر بوژاندنەوەی گەشەكردنی ئابوری جیهان ئەوەش وادەكات داواكاری لەسەر نەوت بەرزبێتەوە بۆیە ئەمەریكا وەكو ئامادەكاری دەكات و داوادەكات كە بەزووی هەناردەی نەوتی هەرێمی كوردستان دەست پێبكاتەوە بەبڕوای من هەموو بۆچوونەكان بەو ئاراستەیەیە كە هەناردەی نەوتی هەرێمی كوردستان لەماوەیەكی كەمی داهاتوو دەست پێدەكاتەوە بۆیە كۆمپانیاكان ئەو لێدوانەی ئەمەریكایان بەهەل زانیوە بۆئەوەی زۆرترین شایستە داراییەكانی خۆیان لە هەناردەكردنی نەوتی هەرێمی كوردستان لەچوارچێوەی گرەنتی دا بەدەست بهێنن.
بێگومان گەورەترین قازانج لە فرۆشتنی نەوتی هەرێمی كوردستان كۆمپانیا نەوتی و گازییەكانی هەرێمی كوردستانن، چونكه ئەو کۆمپانیایانە لە ناوچەكانی تری جیهان ئەو قازانجە خەیاڵیە بەدەست ناهێنن، كۆمپانیاكانیان لە كەرتی نەوت و گازی هەرێمی كوردستان قازانجێكی خەیاڵی دەكەن بەهۆی فرۆشتنی نەوت و گازەوە بەدەستیان دەكەوێت كۆمپانیا نەوتیەكان هەتا كۆتایی لە ململانێی ئەوەدان گرەنتی شایستە داراییەكانیان بە ویست و حەزی خۆیان بكرێت.
ئێستا ئەپیكۆر پاشگەز بوونەتەوە لە ئامادەكردنی هەناردەكردنی نەوت، بەڕای من یەكێک لە مەترسیە هەرە گەورەكان كە كاریگەری گەورەی هەیە لەسەر ئاسایشی هەرێمی كوردستان بریتیە لەبوونی كۆمپانیا نەوتیەكان چونكە ئەو شێوازە كاركردنە زیانی یەكجار گەورەترە لەوەی قازانج بە هەرێمی كوردستان بگەیەنن، بەبڕوای من لەماوەی دە ساڵ كە لە هەرێمی كوردستان بڕینی مووچە و بودجەی بڕدرا بەهۆی بوونی كۆمپانیا نەوتیەكان بوو.
لەدوای 3ی مانگ هەتا ڕۆژی هەینی بۆمان دەردەكەوێت ئایا نەوت هەناردەی بازاڕەكانی جیهان دەكرێتەوە یان بەو شێوازە دەمێنێتەوە كە بە حەز و ویستی كۆمپانیا نەوتیەكانە
یادگار سدیق گەڵاڵی:ِ
لەكێشەی هەناردەكردنی نەوتدا چوار لایەن هەن حكومەتی فیدڕاڵی و حكومەتی هەرێمی كوردستان و كۆمپانیا نەوتیەكانە بۆ هەناردەكردنەكەش حكومەتی توركیایە لەناو خاكی توكیا كۆمپانیا نەوتیەكان دەچنە بەغداد بۆ گفتوگۆ كردن لەسەر ئەو بابەتانەی پەیوەست بەگرێبەستەكانی كە ئەنجامدراون بۆ گەیشتن بە لێكتێگەیشتن، كۆمپانیەكان ئامادەن چاوبخشێنرێتەوە بە گرێبەستەكاندا، لەیاسای بودجه، لایەنی سێیەم دیاریكراوە بۆئەوەی تێچووی ڕاستەقینەی نەوت دیاری بكات ئەویش دەبێت گرێبەستی نەوتی لەگەڵدا بێت كۆمپانیەكان نەوتییەكان زیاتر لە ملیارێک دۆلاری شەش مانگیان لای حكومەتە هێشتا وەریان نەگرتۆتەوە، لە هەنارده نەكردنەوەی نەوت كۆمپانیەكان نەوت بەرهەم دەهێنن و پێشەكی پارەی خۆیان وەردەگرن واتە لە بەرژەوەندیانە، دووەم ئەو لایەنەی كە سوودمەند لەوەی هەناردە دەستپێنەكاتەوە كڕیارانەی هەرێمی كوردستانە كە چەند لایەنێكن پاڵاوگەكانی هەرێمی كوردستانن چونكە بە 50 دۆلار كەمتر لە نرخی نەوت دەیكڕن و دەیپاڵێون و بە نرخی جیهانی دەیفرۆشنەوە، سێیەم حكومەتی فیدڕاڵ دەبێت شایستەی كۆمپانیاكانی لێبدات كە زیاترە لەو شایستەیەی حكومەتی عێراق خۆی دەیدات بە كۆمپانیاكان و ناشتوانێت ئاستی بەرهەمی زیاد بكات ئەگەر 300 هەزار بەرمیل لە هەرێمی كوردستان بەرهەم بهێندرێت ئەوكات حكومەتی فیدڕاڵی دەبێت 300 هەزار بەرمیل نەوت لە كێڵگەكانی ژێر دەسەڵاتی خۆی كەم بكاتەوە چونكە سەقفی بەرهەمهێنانی نەوت دیاریكراوە بەپێی ڕێكخراوی ئۆپیک كە وڵاتانی هەناردەكردنی نەوتە كەواتە لەڕووی داراییەوە عێراق داهاتی كەم دەكات كاتێک هەناردە دەستپێبكاتەوە وەبەرهێنان لە كێڵگە نەوتیەكان دەستپێدەكاتەوە هەلی كار دەرەخسێت و ئەمەش جووڵەیەكی تر دروست دەكات.
لەبەرئەوەی ساڵی هەڵبژاردنە هەرلایەک دەیەوێت سوود وەربگرێت چ لە هەناردەكردن یان هەناردەنەكردنی نەوت بۆ هەڵمەتی هەڵبژاردن
حكومەتی هەرێمی كوردستان پەیوەندی بە كۆمپانیا بەرهەمهێنەرەكانی نەوتەوە نییە، بەڵكو پەیوەندی بە كڕیارانی نەوتی هەرێمی كوردستانەوە هەیە پێشتر حكومەتی هەرێمی كوردستان نەوتی دەفرۆشت كۆمەڵێک كڕیاری هەبوو پێشەكی پارەی نەوتەكەی وەردەگرت دواتر نەوتەكەی ڕادەست دەكردن پارەیەكی زۆر وەرگیراوە نزیكەی سێ ملیار دۆلارە، ئێمە بەڵگەیەكمان لایە كە لەساڵی 2017 دا حكومەت 500 ملیۆن دۆلاری قەرز كردووە لە كۆمپانیای (گلین كۆر) ی جیهانی كە بە نەوت پارەكەی بداتەوە لەدوای گرێبەستەكە بە چەند مانگێک ئەو كاتەی كێڵگە نەوتییەكانی كەركوك لەژێر دەستی هەرێمی كوردستاندا بووە چەند قیستێک بە بەردەوامی نەوتی ڕادەست دەكرد دواتر كە كێڵگەكانی نەوتی لەژێر دەست نەما هێشتا ئەو پارەیە نەدراوەتەوە ئەمەش پەیوەندی بە كڕیارانی نەوتەوە هەیە
ئەگەر حكومەتی هەرێمی كوردستان جددیە لە هەناردەكردنەوەی نەوت دوو كۆمپانیا هەیە لەدەرەوەی ئەپیكۆرن و هیچ شتێكیان ڕانەگەیاندووە یەكێكیان كۆمپانیای كار و ئەوی تریان كۆمپانیای ئۆێڵ ئاند گاز لمیتد لە كێڵگەی هەولێر ئەگەر حكومەتی هەرێمی كوردستان بڵێت باشە هەتا ئەپیكۆر ڕازی دەبێت 150هەزار بەرمیل هەناردە دەست پێدەكات هەتا ڕێككەوتنەكە تەواو دەكرێت بەڵام بڕوا ناكەم ئەمە بكرێت چونكە دواكەوتنی هەر ڕۆژێک لە هەناردەكردنی نەوت كڕیاران بە ملیۆنەها دۆلار قازانج دەكەن
ئەمەریكا بەلایەوە گرنگ نییە نەوت بە قاچاغ بچێت بۆ توركیا بەڵام نایەوێت نەوت بە قاچاغ بڕوات بۆ ئێران لەلایەكیشەوە داوای كردووە كە دەبێت شایستەی كۆمپانیا ئەمەریكیەكان بدرێت
ئەو ڕێككەوتنەی كە كراوە بۆ یاسای بودجە كراوە یاسای بودجەی 2025 لە 31-12-2025 كۆتایی پێدێت ئەگەر نەتوانرێت ئەم ڕێككەوتنە بەبێ كێشە تێپەڕێت ئەوكات ناتوانرێت ئەو مەرجانە نوێ بكرێتەوە لەیاسای بودجەی 2026.
بەبڕوای من بوونی كۆمپانیا بیانیەكان گرنگە چونكە سەرەتا خۆمان نەماندەتوانی هیچ شتێک بكەین چونكە هیچ شارەزاییمان نەبووە، ئەو كۆمپانیانەش زیاتر بۆ ئەو وڵاتانە دەچن كە ڕیسک- مەترسی و كێشەیان زیاتر تێدایە چونكە ئەوانیش قازانجی زیاتر دەكەن
لەجۆری گرێبەستەكان كێشە نییە بەڵكو كێشە بەڵكو لە هەرێمی كوردستان لەجۆری بەڕێوەبردنی سێكتەری نەوتە و نەیزانیوە چۆن مامەڵەی لەگەڵدا بكات ئاسانترین ڕێگە گیراوەتەبەر نەوت دەرهێنراوە و خراوەتە بازاڕاوە و فرۆشراوە ، هەتا بەرهەم هێنانی نەوت لە كێڵگەكاندا زیاتر بێت تێچووی كەمتر دەبێتەوە.
ئێستا توانای كێڵگە نەوتییەكانی هەرێمی كوردستان 320-330 هەزار بەرمیلە كە فشاری لێبكرێت بۆ زیاتر بەرهەم هێنانی كێشەی گەورەی بۆ دروست دەكرێت
ئەگەر كێڵگەكانی نەوتی تری هەرێم فشاریان لێبكرێت تووشی هەمان كارەسات دەبن كە كێڵگەی نەوتی تەق تەق بەسەری هاتووە، چونکە لەنەبوونی چاودێری ورد بەسەر كێڵگە نەوتییەكانەوە لەهەرێم وادەكات كۆمپانیاكان زۆرترین قازانج بكات لە كەمترین ماوەدا پێویستە بەپێی گرێبەستەكان كاربكات و نەهێڵدرێت فشار لە كێڵگەكان بكرێت.