بە لەبەرچاوگرتنی هەڵکەوتی جوغرافیای سیاسیی ئێران لە خۆرهەڵاتی نێوەڕاستدا، داخوا حکومەتی ئێران لە تواناییدا بووە کە رێز بۆ کەمینەکانی نەتەوەیی نێوخۆی وڵات دابنێت و هەروەها پەیوەندییەکی دۆستانەی لە گەڵ دراوسێیەکانیدا هەبێت.
میوانی بەرنامەی ڕوانگە، شاهۆ حوسێنی، تۆژەری سیاسی لە ئاڵمان دەڵێت، ئەوە ڕاستییەکە کە ئێران هەڵکەوتێکی هەستیاری جوغرافیایی سیاسی هەیە بەڵام نەیتوانیوە دامەزراوێکی پتەوی سیاسی لە وڵاتدا هەبێت. هەروەها سیاسەتی دەرەوەی کۆماری ئیسلامی بە هۆی ئەو دۆخە تایبەتییەی کە هەیەتی هەمان درێژەی سیاسەتی دەرەوەی سەردەمی حکومەتی پێشوو واتا شایە کە لە ناوچەی کەنداو و لە پەیوەندی لە گەڵ وڵاتانی عەڕەبی گرتبوویە بەر.
حوسێنی شیدەکاتەوە کە ئێران ئەزموونی شەڕێکی هەشت ساڵەی لە گەڵ عێڕاق هەیە، لە هەمان کاتدا، ناکۆکی لە گەڵ تورکیا هەیە.
ئەو دەڵێت، هەر چەند ئێران پەیوەندی دیپلۆماتی ئاسایی لە گەڵ تورکیا هەیە، بەڵام وێناچێت کە ئەو دو وڵاتە دۆستێکی ستراتژیکی یەکتر بن، چونکە بە شێوەیەکی زۆر ساکار بەرژەوەندییەکانیان لە هەریمەکەدا دژایەتی لە گەڵ یەکتر هەیە.
نموونەیەکی بەرچاو لە شەری نێوان ئازەربایجان وئەرمنستان دا، ئێران پشتیوانی لە ئەرمنییەکان و تورکیاش پشتیوانی لە ئازەربایجان کرد.
