ئایدن مەعروف ئەندامی مەکتەبی سیاسیی بەرەی تورکمانی عێراق هەروەها وەزیری هەرێم بۆ کاروباری پێکهاتەکان لە حکومەتی هەرێمی کوردستان لەم وتووێژەدا باس لە هەڵوێستی خۆیان وەک پێکهاتەی تورکمانەکان دەکات سەبارەت بە داواکارییەکانیان دەکات کە لەدەستوری هەرێمدا بچەسپێنرێت.
"لە عێراق سێیەم نەتەوەین بەپێی دەستوری عێراقی و دووەم نەتەوەین لە هەرێمی کوردستاندا، لەگەڵ ئەوەداین دەستور هەبێت"
لەسەرەتای وتووێژەکەدا ئایدن مەعروف دەربارەی بۆچونی پێکهاتەی تورکمانانی هەرێمی کوردستان لەسەر پرسی دەستوری هەرێم وتی "پرسی دەستور پرسێکی زۆر زۆر گرنگە کە لەسەرەتادا زۆر پێویستە ڕێککەوتنێکی نێوان لایەنە سیاسیەکان لە هەرێمی کوردستاندا هەبێت، دووەمیش لە هەرێمی کوردستان پێویستە دەستورێک بوونی هەبێت بۆ ڕێکخستنی مافەکانی هاوڵاتی و سیستەمی وڵات و ماف و داواکاری پێکهاتەکان، ئێمە وەکو نەتەوەی تورکمان کە لە عێراق سێیەم نەتەوەین بەپێی دەستوری عێراقی و دووەم نەتەوەین لە هەرێمی کوردستاندا، لەگەڵ ئەوەداین دەستور هەبێت، دەستورێکی مۆدێرن کە بگونجێت لەگەڵ ئێستای ڕەوشی هەرێمی کوردستان."
"داواکاری تورکمانەکان لە دەستوری هەرێمدا"
ئایدن مەعروف ئاماژەی بە داواکاری سەرەکی تورکمانەکان کرد کە لە دەستوری هەرێمی کوردستاندا بچەسپێنرێت، لەو ڕووەوە وتی" لەناو ئەو دەستورەشدا گرنگە کە زامنی مافەکانی هەموو پێکهاتەکانیش بکرێت بەبێ جیاوازی لەناویشیاندا نەتەوەی تورکمان و نەتەوەی کلدان و سریانی و ئاشوری کە دوو نەتەوەی گرنگن لە هەرێمی کوردستان، وە دەستەبەری مافی ئایینەکانی تریش بکرێت، ئێمە لەگەڵ ئەوەداین گرنگە وەکو نەتەوە مامەڵەمان لەگەڵدا بکرێت و لە هەمانکاتیشدا کە زمانی تورکمانی زمانێکی گرنگە لە عێراق و لە هەرێمی کوردستان لەو دەستورەدا وەکو زمانی فەرمی بناسرێت ئەمە خۆی لەخۆیدا گرنگە و گرنگترینیشیان بەشداری پێکردنی واتە بەشدارکردنێکی کارا لە پرۆسەی سیاسی لە هەرێمدا لەڕووی سیاسی و کلتوریی و پەروەردەییەوە لە ڕووی بەشداری پێکردنی لەپرۆسەی سیاسی لە هەرێمی کوردستان هەموو ئەمانە دەبێت ڕەچاو بکرێت و گرنگی بدرێت بە مافەکان و داواکارییەکانی هەموو پێکهاتەکان لەناویشیاندا پێکهاتەی تورکمان ئەمە گرنگە وەکو چۆن لە دەستوری عێراقی تورکمان وەکو نەتەوەی سێیەمە لەدوای نەتەوەی عەرەب و کورد دواتریش لە هەرێمی کوردستان دووەم نەتەوەیە دەبێت بەوشێوازەش مامەڵەی لەگەڵ بکرێت."
واتە ئێوە دەتانەوێت هاوشێوەی زمانی کوردی لە دەستوری هەرێمدا زمانی فەرمی بێت؟ لە وەڵامدا ئایدن مەعروف وتی" ئەمە زۆر گرنگە بۆ ئێمە کە تورکمان وەکو نەتەوەیەکی سەرەکی و وەکو زمانێکی فەرمی مامەڵەی لەگەڵدا بکرێت بناسرێت لە دەستوری هەرێمی کوردستان، بەڵی دەستور کە بەڵگەیەکی زۆر گرنگە ئێمە کە هاوڵاتی هەرێمی کوردستانین لەسەر و هەمووشیانەوە گرنگە کە دەستوری هەرێم هەبێت کە لە دەستوری عێراقیش ڕێگەی پێدراوە وەکو وتم پێویستە لە ئێستادا دەستورێکی مەدەنی و مۆدێرن بگونجێت لەگەڵ ڕەوشی ئێستای هەرێمی کوردستان."
"گرنگە ئەنجومەنی پێکهاتەکان لە دەستوردا دابنرێت"
ئەندامەکەی مەکتەبی سیاسی بەرەی تورکمانی عێراقی ئەوەشی وت" هیچ شتێک هێڵی سوور نییە، ئێمە دەمانەوێت دەستورێک هەبێت کە دەستورێکی مۆدێرن بێت لەگەڵ ئێستای ڕەوشەکەدا بگونجێت و کە زامنی هەموو پێکهاتەکانی تێدا جێگیر بکرێت لێرەدا گرنگە و پێویستە، بەدامەزراندنی ئەنجوومەنی پێکهاتەکان ئەمە زۆر گرنگ و پێویستە ئەنجوومەنێک هەبێت لەدەستوری هەرێمدا کە ئەمە جێگیر کرابێت بۆ بەشداریکردنی ئەمە دەبووایە لە حکومەتی عێراقیش ئەم ئەنجوومەنە هەبووایە کە ئەنجوومەنی پێکهاتە و ئایینەکان بێت."
" ئەو ئەنجومەنە لە زۆر مەسەلەکاندا مافی ڤیتۆی دەبێت "
ئایدن مەعروف سەبارەت بە کاری ئەو ئەنجومەنەی پێکهاتەکان ڕونیکردەوە" ئەو ئەنجوومەنە لە زۆر شت ڕۆڵی دەبێت و لە زۆر مەسەلەکاندا مافی ڤیتۆی دەبێت کە جێگیر بێت لە دەستوری هەرێمدا کە دەبوایە لە عێراقیش جێگیر بکرایە ئەنجوومەنێک هەبێت، ئەنجوومەنی پێکهاتەکان لە عێراق لە یەکێک لە سەرۆکایەتیەکان بۆنموونە لەسەرۆکایەتی کۆمار یان سەرۆکایەتی پەرلەمان یان لە سەرۆکایەتی حکومەت کە ئەم ئەنجوومەنە نوێنەرایەتی هەموو پێکهاتەکانی عێراق و هەرێمی کوردستان بکات."
"دەبێت ڕاوێژ بە تورکمانەکان بکرێت لە داڕشتنەوەی دەستوردا "
ئایدن مەعروف دەشڵێت " ئێمە وەکو نەتەوەی تورکمان لە داڕشتنەوەی دەستوری هەرێمی کوردستان دەبێت ڕاوێژ بە نەتەوەی تورکمان و بە نوخبەی سیاسی و ئیداری و یاسایی ئەم نەتەوەیە بکرێت کە ڕۆڵیان هەبێت لە نوسینەوەی ئەم دەستورەدا لەبەرئەوەی دەستور زامنە بۆ چاودێری و موراعاتکردن و پاراستنی مافەکانی هەموو پێکهاتەکان لەناویشیاندا نەتەوەی تورکمان لە هەرێمی کوردستان."
" سازان لەسەر دەستور چۆن دەکرێت؟ "
ئێوە دەتانەوێت سازان لەسەر دەستور چۆن بکرێت؟ وەڵامەکەی ئایدن مەعروف بەمجۆرە بوو" لێرەدا ئەم پرسیارە زۆر گرنگە یەکەم شت لەدوای دەستور جێبەکردنەکە زۆر گرنگە لەئێستادا دەستوری عێراقیش هەیە بەڵام دەستورەکە جێبەجێ ناکرێت، لە زۆر وڵاتەکاندا دەستور هەیە بەڵام جێبەجێ ناکرێت بەشێوەیەکی پێویست لێرەدا گرنگە کە لەگەڵ نوسینەوەی دەستور ڕێککەوتن و سازانی لایەنەکانە سیاسیەکان زۆر گرنگە لەدوای دەستوریش هیچ نەبێت ئەمە بەڵگەیە لەدەست ئێمە دەبێت کە یاسایە و ئیشی لەسەربکرێت و لەهەمانکاتیشدا نوسینی دەستور بۆ هەرێمی کوردستان ڕەهەندێکی سیاسی و نیشتیمانیشی هەیە دەستوری عێراقیش ڕێگە دەدات بە هەرێم کە دەستوری هەبێت."
هەروەها وتیشی" واتە ڕێککەوتن هەبێت و بەڕاوێژکاری بێت لەگەڵ نەتەوە جیاوازەکان لە هەرێمی کوردستاندا لەهەمانکاتیشدا لەگەڵ لایەنە سیاسیەکاندا، دەستورێک کە بەڕێکەوتن کرا ئەوکاتە لەلایەن خەڵکەوە قبوڵ دەکرێت."
" پێکهاتەکان هیچ کات مەترسی نین بەڵکو بەپێچەوانەوە تەواوکەری دیموکراسی و تەواوکەری ئەم ڕەوشەن کە لە عێراق و لە هەرێمدا هەیە. "
ئایا ئەگەر داواکارییەکانی پێکهاتەی تورکمانەکان لە دەستوردا نەچەسپی هەڵوێستتان چی دەبێت دەنگ بە پڕۆژەی دەستور دەدەن؟
لە وەڵامدا ئایدن مەعروف وتی" لەئێستادا ئەمە زۆر زەحمەتە گرنگ بۆ ئێمە ئەوەیە کە ئەم دەستورە ئیشی لەسەربکرێت و چونکە من وا پێشبینی دەکەم کە لەئێستادا دەستورێک بنوسرێت و ئیشی لەسەر بکرێت و ئامادەکاریشی بۆ بکرێت لەوانەیە زۆر جیاوازتر بێت لەدەستوری عێراق و لەوانەیە دەستورێکی مۆدێرنیش بێت کە مافەکانی پێکهاتەکان و ئاینەکانی تێدا جێگیر بکرێت، من ئەوە دەڵێم پێکهاتەکان بەتایبەتی نەتەوەی تورکمان و کلدان و سریانی و ئاشوری هیچ کاتێک مەترسی نیین لەسەر عێراق و لەسەر هەرێمی کوردستان بەڵکو بەپێچەوانەوە تەواوکەری دیموکراسی و تەواوکەری ئەم ڕەوشەن کە لە عێراق و لە هەرێمدا هەیە."
