هاتنی ڕێکخراوە تێرۆریستییەکەی دەوڵەتی ئیسلامی هەر تەنها نومایشتی هێزێکی تێرۆریستی نەبووە لە عێراقدا بەڵکو ئاماژەی ترسناکی سیاسیشی لەگەڵدا بووە.
یەکێک لەو مەترسیانە، ئایندەی ناوچە دابڕێندراوەکانە واتە ئەو ناوچانەی پێویستە بە پێی بەندی 140 ی دەستوری عێراق چارەسەر بکرێت و ئایندەیان یەکلابکرێتەوە.
ئەوەی نکوڵی لێناکرێت بوونی هێزێکی ناسیۆنالیستیە لەناو ئەم ڕێکخراوەی ئەبوبەکر ئەلبەغدادیدا کە هەموو میتۆدێک بەکاردەهێنێت بۆ سڕینەوەی ناسنامەی نەتەوەکانی تر لە عێراقدا.
Muhammad Rauf
بەپێی زۆرێک لە سەرچاوەکان ئەوانەی نوێنەرایەتی ئەم باڵە ترسناکە ناسیۆنالیستییەی ناو داعش دەکەن بریتین لە ئەندامانی پێشووی پارتی بەعسی هەڵوەشاوە کە بۆ ماوەی نزیکەی 50 ساڵتاک لایەنە فەرمانڕەوایەتی عێراقی کرد و هەروەها ئەوانەش کە داکۆکی لە ناسیۆنالیزم دەکەن لەڕێی توندڕەوی سوننەگەراییەوە.
هەر وەک باسیش دەکرێت ژمارەیەکی بەرچاوی سەرکردە لەشکرییەکانی، لەشکرە شکستخواردووەکەی سەدام حوسەین دیکتاتۆری پێشووی عێراق لە ناو ئەم ڕێکخراوە تێرۆریستییەدا کاردەکەن و تەنها هیوایەکیشیان گەڕانەوەیە بۆ فەرمانڕەوایەتی کردن و درێژەدانە بە سیاسەتەکانی ئەوسای سەدام حوسەین، لەوانە گۆڕینی دیمۆگرافیای ناوچەکان و زەوتکردنی مێژوو و تێکدانی سنورە جوگرافیەکان و سڕینەوەی ناسنامە جیاوازەکان.
لە پاش ساڵی 2003 و ڕوخاندنی دیکتاتۆری عێراق، لایەنە سیاسیەکانی هەرێمی کوردستان بە ڕێککەوتن لەگەڵ لایەنەکانی تری عێراقدا لە یاسای کاتیی بەڕێوەبردنی عێراقدا بەندێکیان دانا (بەندی 58)بۆیەکلاکردنەوەی سنورەکانی ئەم ناوچانە. دواتر لە دەستوری وڵاتەکەدا ئەو بەندە گۆڕا بۆ بەندی (140).
تا ئێستاشی لەگەڵدا بێت هیچ شوێنێکی ئەو ناوچە دابڕێندراوانە نەگەڕاونەتەوە سەر هەرێمی کوردستان.
شەڕی دژی تێرۆریستانی داعش دەستیپێکرد لە ناوچە جێناکۆکەکاندا، ئەگەرچی لە سەرەتادا دەسەڵاتی سیاسی لە هەرێمی کوردستان پێی وەهابوو ئەم شەڕە لەسەر بنچینەی ئاینزاییە و بەشیکە لە قەیرانی درێژخایەنی سوننە و شیعە لە ناوچەکەدا، هەر بۆیە بەرۆکی هەرێم ناگرێت. بەڵام دواتر نەک هەر بەرۆکی هەرێمی گرت بەڵکو بە دڕیژایی سنوری هەرێم لە شنگالەوە تا خانەقین بووە بەرەی شەڕ لەگەڵ تێرۆریستانی داعشدا.
له‌م ماوه‌یه‌ی ڕابردوودا قسه زۆرکران له‌سه‌ر هێرشه‌که‌ی داعش بۆسه‌ر که‌رکوک و هه‌روه‌هاش سه‌باره‌ت به ئۆپه‌راسیۆنی ئازادکردنی موسڵ. ئێستاش کاتێک باس لەم ڕەوشە دەکرێت نیگەرانی و پرسیارگەلێکی زۆریش هەن سەبارەت بە ئایندەی ئەم ناوچە دابڕێندراوانە، لەوانە؛
ئایا ستراتیژیه‌تێک هه‌یه بۆ ناوچه دابڕێندراوه‌کان له قۆناغی پاش داعشدا؟
ئایا ده‌سه‌ڵاتی سیاسی کوردی به‌رنامه‌یه‌کی دیاریکراوی هه‌یه بۆ گه‌ڕاندنه‌وه‌ی ئه‌م ناوچه دابڕێندراوانه؟
ئایا هه‌ر به‌ندی (140) ی ده‌ستوری عێراق ده‌توانێت ئه‌م ناوچانه بگه‌ڕێنێته‌وه سه‌ر هه‌رێم یان دیفاکتۆی بوونی پێشمه‌رگه له‌و ناوچانه؟
ئایا هه‌موو لایه‌نه‌کان وه‌ک یه‌ک ده‌خوازن که‌رکوک و ناوچه دابڕێندراوه‌کانی تر بگه‌ڕێنه‌وه سه‌ر هه‌رێم؟
(موحه‌مه‌د ڕه‌ئوف) نوسه‌ر و ڕۆژنامه‌وان لە بەرنامەی ئەم هەفتەیەی (لەگەڵ ڕووداوەکاندا) وه‌ڵامی ئه‌م پرسیارانه و پرسیار و سه‌رنجه‌کانی ئێوه‌ی ئازیزیش ده‌داته‌وە:
Your browser doesn’t support HTML5
لەگەڵ ڕووداوەکاندا: چارەنوسی ناوچە دابڕێندراوەکان لە قۆناغی پاش داعش