زۆرێک لە دید و بۆچوونەکان وەهای دادەنێن، ناکرێت بزاوتی ڕۆشنبیریی کوردی تەنها بخزێندرێتە زەمینەیەکی بەرتەسک و ئەوجا دەستبکرێت بە خوێندنەوە کردن بۆی، چونکە وەک دەڵێن ڕۆشنبیریی کۆمەڵێک ڕەهەندی جیاوازی لێدەبێتەوە وەک سیاسەت، هزر، فەلسەفە.
لەناو کۆمەڵگەی کوردیدا، ئێستاشی لەگەڵدابێت ڕۆشنبیریی لە پەراوێزدایە و ئەمەش بە دووبارەبوونەوەی هەمان ڕەوشی سەروەختەکانی پێشتری ڕۆشنبیریی ناودێر دەکرێت.
تەنانەت ڕاپەڕینە مێژووییەکەی ساڵی 1991یش لە باشوری کوردستان وەک دەگوترێت نەیتوانی بزاڤی ڕۆشنبیریی لەو پەراوێزە ڕزگار بکات تا کاریگەرییەکی تەواوەتی و ئەرێنی لەسەر کۆمەڵگە دابنێت، لەگەڵ ئەوەشدا کە دەیان نوسەر و شاعیر و ڕوناکبیری باڵا هەڵکوتوون، بەڵام هەرهیچ نەبێت تا ئێستا نەتوانراوە بزانرێت کاریگەرییەکانیان چەندن.
لەم سەروەختەشدا کە پێی دەگوترێت زەمەنی دوای ڕاپەڕین، هێشتا ڕۆشنبیر لەژێر چاودێریدایە و کەسی ڕۆشنبیر بە پێوانەی سیاسی هەڵدەسەنگێندرێت و سانسۆرەکانیش زۆر لە بەرهەمی عەقڵ گەورەتر و بەهێزترن.
خاڵێکی تریش کە پێویستە باسبکرێت بێ بەها کردن و بێ نرخ کردنی ڕۆشنبیری و بزاڤی ڕۆشنبیرییە، بەتایبەتیش لەلایەن دەستەبژێری سیاسییەوە و سەپاندنی ئەو جۆرە ڕوانینەی دەڵێت "ئەگەر لەگەڵم نیت، ئەوا تۆ دوژمنمیت."
جا بۆ ئەو مەبەستەش دەبینرێت ماشێنێکی زەبەلاحی بەناو میدیایی دەخرێتە ژێر فەرمانڕەوایەتی ئەو جۆرە ڕوانینانەوە تا برەوی پێبدەن و بەمەش دەگوترێت داگیرکردنی سیاسەت بۆ هەموو کایە کۆمەڵایەتییەکان.
لەگەڵ دکتۆر بەهات حەسیب قەرەداغی، لە بەشی یەکەمی وتووێژماندا لە هەفتەی ڕابردوودا، لە دۆسێی یاخیبوون و ڕۆشنبیرییەوە دەستمان پێکرد تا ئەو جێیەی دکتۆر بەهات ئاماژەی بەوە کرد "نابێت و ناکرێت جیاوازییەکان و ململانێ هزرییەکان لە نێوان ڕۆشنبیران و سیاسییەکاندا بگاتە ئاستی سڕینەوەی یەکتر."
ئەم دیاردەیە لە هەرێمی کوردستاندا بەتایبەتی و لە کۆمەڵگەی کوردیشدا بە گشتی بوونی هەیە، شەپۆلێکی تەخوین کردن و جێودان بوونەتە دیاردە لە هەرێمی کوردوستاندا.
لەسەر ئەم دیاردە قێزەونە، هەر کاتێک پرسیار لە ڕوناکبیر یان ڕۆشنبیرێک دەکەیت دەڵێن "حزبە سیاسییەکان ئەم لەشکرە جنێو فرۆشەیان دروست کردووە" و دەشپرسن، ئیتر چۆن لە ئاوەها ژینگەیەکدا کار دەکرێت بۆ بەرهەمهێنانی ڕۆشنبیری و ڕۆشنبیر چۆن دەتوانێت ئەرکی خۆی بەجێبگەیەنێت؟
بەم پرسیارانەوە بەشی دووهەمی وتووێژمان لەگەڵ دکتۆر بەهات حەسیب قەرەداغی، نوسەر و لیکۆڵەر دەستپێدەکەین.
Your browser doesn’t support HTML5
ژیان لە فەرهەنگدا: دکتۆر بەهات حەسیب قەرەداغی / بەشی دووهەم