هۆشیار عەبدوڵا: ئەگەر یەکێتی دڵسۆزی سلێمانیە، بۆچی لە حکومەت ناکشێتەوە

ماوەیەکە شەڕی ڕاگەیاندنی نێوان کادیرەکان و ئەندام پەرلەمانەکانی یەکێتی نیشتیمانی و پارتی دیموکراتی کوردستان دەستی پێکردووە.

ئەو شەڕە ڕاگەیاندنانەش بەشێوەیەکە، لەوە ناچێت کە ئەو لێدوانانەی کادرەکانیان هی دوو حیزب بن کە بەشداری سەرەکی دروستکردنی کابینەی نۆهەمی حکومەتی هەرێمن و لە هەموو سێکتەرە ئابوری و سیاسیەکانی ناوچەکە هاوبەشن.

لەم بەرنامەیەی هەلەو واشنتن، میوانداری پەرلەمانتاری پێشووی عێڕاق هۆشیار عەبدوڵا دەکەین. با بزانین ئەم شەڕە راگەیاندنانەی هەردولایان بە کوێ دەگات؟ هەروەها لێک دوور کەوتنەوەی سیاسی پارتی و یەکێتی چ کاریگەریەکی دەبێت، لەسەر ئاستی نێوخۆی هەرێمەکە و لەسەر ئاستی عێڕاقیش کە لە ئێستادا دروستکردنی حکومەتی نوێی عێراق تا ڕادەیەک بە بونبەست گەیشتووە.

لەو بارەیەوە هۆشیار عەبدوڵا دەڵێت "هەرێمی کوردستان لە دۆخێکی ناجێگیردایە، ڕۆڵی حکومەت تا ڕادەیەک بزرە، ئەوەی کە هەیە دەسەڵاتی حیزب و تاکە کەس و خێزانە سیاسیەکانن. لە سنووری پارێزگای سلێمانی، ماڵی تاڵەبانیە. لە سنوری پارتیشدا، ماڵی بارزانیە. ئێستا خەڵک متمانەی زۆر کەم ماوە بە حکومەت، خەڵک لە دۆڵێکەو حکومەتەکەیان لە دۆڵێکی تر. خەڵک لە هیچی خۆی دڵنیا نییە. لەو موچەیەی وەری دەگرێت، لەو دەرمانانەی بۆ نەخۆشی بەکاردێن لە بەرزبوونەوەی نرخی شتومەک، لە چارەنووسی سیاسی.

هۆشیار عەبدوڵا

هەرێمەکە بە فەوزایەکی سیاسیدا گوزەر دەبێت، هیچ قۆناغێکی حوکمڕانی هەرێم وەک ئەم کابینەی ئێستا نەبووە، هەرچییەکیش ڕوودەدات بە پلەی یەکەم پارتی لێی بەرپرسیارەو دووەم یەکێتی و سێهەمیش بزوتنەوەی گۆڕان."

سەرەڕای بەرزبوونەوەی داهات و فرۆشتنی نەوت و گران بوونی نرخی نەوت لە بازاڕەکانی جیهاندا، وێنەی خانەنشینان و پێدانی موچەکانیان لە سلێمانی بە جیاوازی لە چاو شارەکانی تری هەرێمەکە، مایەی تێرامان بوو. بەهۆی قەرەباڵەغی و پاڵەپەستۆوە، چەند خانەنشینێک لە کاتی وەرگرتنی موچەکانیاندا گیانیان لەدەست داوە. جگە لەوەش سەرەڕای زۆربوونی داهاتی نەوت، دواکەوتنی موچە پرۆسەیەکە لە لایەن حکومەتی هەرێمەوە درێژەی پێ دراوە. کۆی ئەو دۆخانەش لە لایەن کادیرو پەرلەمانتارەکانی هەردوولاوە، بووەتە کەرەستەیەکی میدیایی ولە دژی یەکتر بەکاری دەهێنن.

هۆشیار عەبدوڵا پێی وایە هەموو ئەوەی دەیکەن بۆ بەلارێدابردنی گرفتەکانە و پیشان دانی ئەوەی کە جیاوازیان هەیە و وەک دوو حیزبی جیاواز لە ململانێدان، کە ئەوەش وەها نییە. ئەو دەڵیت "ئەوەی دەیبینین کە جیاوازی هەیە لە دابەشکردنی موچە لە شارەکاندا بە پلەی یەکەم شورەییە بۆ سەرۆکی حکومەت کە نەیتوانیوە یەک ئالیەتی دابەشکردنی موچەی خانەنشینی لە پارێزگاکان پەیڕەو بکات، هەروەها بە پلەی دووەمیش بۆ قوباد تاڵەبانی کە نەیتوانیوە ئەو ڕێکارەی کە لە دهۆک و هەولێر پیادە دەکرێت لە سلێمانیش پیادەی بکردرایە. ناشرینترین شت، ئەو شەڕە میدیاییە کە ئێستا لە هەرێمەکە ڕوو دەدات، ئەو شەڕە دەنووکەی نێوان پەرلەمانتارو کادیرەکانی یەکێتی و پارتیە.

لە کاتێکدا پارتی و یەکێتی وەک دوو حیزب و سەرکردایەتیەکانیان، لەسەر زۆر شت کۆکن. بە نموونە دیارنەمانی پارەی داهاتی نەوت، دیارنەمانی داهاتی گومرگەکان، لە نێو خۆیاندا وەک سەرکردە کۆکن. ئەی ئەگەر کۆک نین، با سەرۆکی حکومەت بێتە سەر تەلەفزیۆن و بڵێت من وەکو سەرۆکی حکومەت، داهاتی سلێمانی ناگەڕیتەوەو ئەمانەش لێی بەرپرسیارن.

من هیچ گرفتێک لە نێوان سەرکردەکانی هەردوو لا نابینم، ئەوەی دروستیشیان کردووە، بە خۆیان لەسەرەوە کۆکن و لە خوارەوە خیلافێکی موزەیەفیان دروست کردووە، وەک بەشێک لە ململانێی مانەوەی خۆیان."

بەڵام گەر بڕوانینە، ئەو بڵاوکراوانەی کادیرەکانی یەکێتی و پارتی لەسەر ڕەوشی پارێزگای سلێمانی لە هەردوولاوە بەڵگە دەخەنە روو، هەر لایە و ئەوی دی تاوانبار دەکات، یەکێتی دەیەوێت ئەوە تۆخ بکاتەوە کە پارتی دەیەوێت سزای سلێمانی بدات و هەرچی پارتیشە لە هەوڵی ئەوەدان ئەوە بخەنەڕوو کە داهات لە سلێمانیەوە وندا دەبێت و ناگاتە وەزارەتی دارایی. دەڵێن یەکێتی پارەی بانکەکانی ماشیوەتەوە، ئایا ئەوە گرفت و ئاریشە نین؟ بۆچی پێمان وا بێت، دروست کراوبن؟ لەو بارەیەوە هوشیارعەبدوڵا دەڵێت "هەرکات گرفتەکان کەوتە نێوان مەسرور بارزانی و قوباد تاڵەبانیەوە، بگاتە ئەو رادەیەی دەوام نەکەن و یەکێتی لە حکومەت بکشێتەوە، بەمە دەڵێم هەبوونی خیلافێکی راستەقینە. بەڵام کاتێک قوباد تالەبانی و مەسرور بارزانی دەبینم، کە زۆر کۆکن و لە بەڕێوەبردنی حکومەت، هیچ کێشەیەکیان نییە، دەبینی دوو پەرلەمانتار یان کادریان شەڕ دەکەن، لەلای من، ئەو شەڕکردنە هیچ متمانەیەکی نییە."

لە بەشێکی تری بەرنامەکەی هەلەو واشنتن باس لە سیاسەتی کورد کراوە دەربارەی عێڕاق و هۆشیار لە بۆچوونەکانی گەراوەتەوە بۆ بۆچوونی هەریەک لە یەکێتی و پارتی لە مەڕ عێڕاقی دوای 2003. بەڵام بە گشتی لای وایە کە حکومەتی ئایندەی عێراق بە بەرنەواندنی لایەنەکان بۆ یەکتری و رەزامەندی تاران و واشنتن ئەگەر هەیە دروست ببێت، بەڵام پێی وایە لە کۆی عێراق گازەنتە لە توێژی سیاسیەکان هەیە. "تەبەقەی سیاسی کوردی شیعی سونەکان لە شەقامدا لاوازن، خەڵک لە هەرسێ لایەنەکە لەو توێژە سیاسیە بێزارن."

سیاسەتی نەوتی هەرێمی کوردستان کە چەند ساڵێکە کورد خۆی نەوت دەردەهێنێت وهاوردەی دەکات، هاوتای زۆر لە چاودێرانی سیاسی دیکە هۆشیاریش پێی وایە کە سیاسەتی نەوتی هەرێم وفرۆشتنی ناڕوونیەکی زۆری پێوە دیارە، تەنانەت لە هیچ شوێنێکی دنیا نەبووە، فرۆشتنی نەوت و داهاتەکانی نەچێتە وەزارەتی داراییەوە، بەڵکو بچێتە سەر حیسابی وەزارەتی سامانە سروشتیەکان.

جگە لەوەش پێی وایە سەرەڕای فرۆشتنی نەوتی هەرێمەکە لە لایەن خۆیانەوە ساڵانە 10 ملیار دیناریش وەک بودجە لە عێراقەوە بە دەستیان گەیشتووە، بەڵام بەو هەموو پارە و داهاتە نەیان توانیوە کوردستان وەها لێبکەن ئاوەدانیەکی باش بیگرێتەوە. ئێستا هەرێمی کوردستان لە بەردەم هەناردەکردنی غازدایە بەرەو تورکیا و لەوێشەوە بۆ بازاڕەکانی ئەوروپا. لە دوا لێدوانی بافڵ تاڵەبانی وەک کەسی یەکەمی یەکێتی نیشتیمانە ڕایگەیاندووە "مەگەر بەسەر لاشەی ئەودا ئەو بۆریە بڕوات، تاوەکو بە ڕوونی خەڵک نەزانێت کە چۆن دەفرۆشرێت و چۆن گرێبەست دەکرێت. واشی ڕاگەیاندووە تاوەکو پارێزگاری لە مەلەفی غاز بکەن و بە دەردی مەلەفی فرۆشتنی نەوتی هەرێم نەچێت؟ پرسیارەکە لەوەدایە ئایا تاڵەبانی مەبەستی بەرژەوەندی خەڵکە، یاخود شەڕکردنی پشکی یەکێتیە لە سەودایە کە لای بەرامبەر لە تورکیا کردوویەتی.

لەو بارەیەوە هۆشیار عەبدوڵا دەڵێت "من بە هیچ شێوازێک ناتوانم بڵێم، ئەو نیگەرانیەی بافڵ لە پێناوی بەرژەوەندی خەڵکدایە، چونکە تا ئەم ساتە یەکێتی نیشتیمانی دانی بەوەدا نەناوە کە لە سیاسەتی نەوتی هەرێم و مەسەلەی ئابوری سەربەخۆ هەلەی کردووە، یان دان بەوەدا بنێت کە هاوبەشی ڕاستەقینەی پارتی دیموکرات بووە لە سیاسەتی نەوتی هەرێم و ئەوەی پێی دەوترێت ئابوری سەربەخۆ. یان دان بەوەدا بنێت لە فرۆشتنی بۆری نەوتی هەرێم و لەو گرێبەستانە کار خراپ کراون وگرێ بەستی خراپن. تا ئێستا خۆی بەرگری لەو سیاسەتانە دەکات، بە گریمانەی زۆرەوە ئەو داوایەی ئێستا کێشەی پشکی یەکێتییە، نەوەکو بەرژەوەندی خەڵک."

بەرنامەی هەلەو واشنتن