لێکەوتەکانی هێرشکردنە سەر براندە ئەمەریکاییەکان لە بەغداد

ڕۆژانی کۆتایی مانگی ڕابردوو بەغدادی پایتەخت نائارامی بەخۆیەوە بینی، پاش ئەوەی بەناوی خۆپیشاندان و داواکاری و فشار بۆ وەستانی جەنگ لە غەززە و زیانگەیاندن بە بەرژەوەندییەکانی ئەمەریکا چەند کەسێک کە بەشێوەی گروپی چەکدار دەردەکەوتن هەڵییان کوتایە سەر دوو براندی خواردنگەی ئەمەریکایی و دوو کۆمپانیا و پەیمانگایەکی بەریتانی و ئەمەریکایی، هێرشەکە زیاتر لە جارێک ئەنجامدرا، تا ئەوەی باڵوێزی ئەمەریکا هۆشداری دایە حکومەتی عێراقی لە پاراستنی ئاسایشی ئەو شوێنانە، هەرچەندە وەزارەتی ناوخۆی عێراقی لە ڕۆژی سێشەممەی ڕابردوو دەستگیرکردنی چەند کەسێکی ڕاگەیاند، کە بەوتەی بەیاننامەکەی وەزارەتی ناوخۆی عێراقی ئەندامی دەزگایەکی ئاسایشی عێراقی بوون و بە ماددەی چواری تیرۆر دەستگیرکراون، بە بڕوای بەشێک لە چاودێران ڕەنگە دەستگیرکردنی ئەو کەسانە بە تەنها بەس نەبن بەڵکو ئەگەری هەیە ئەمجارە کاردانەوەکان بەرامبەر گروپ و بکەری سێبەری ئەو کەسانە توند بن هاوشێوەی ئەو کاردانەوانەی لە دوای هێرشەکەی سەر بنکەسەبازییەکەی ئەمەریکا لە ئەردەن ئەنجامدرا؟

دەپرسین؟

بکەری سێبەری ئەو هێرشانە کێن و ئامانجییان چییە؟ئایا ئەوەی دەیڵێن فشارە بۆ وەستانی شەڕی غەززە دروستە لە واقیعدا؟

ئایا دەستگیرکردنی ئەو چەند کەسە بەسە بۆ وەستانی ئەو گرووپانە و وەڵامدانەوەی ئەمەریکا؟

تاچەند ئەوە دروستە نیەتی ڕاستەقینەی پشت هێرشەکان ئیحراج کردنی سودانیە لەب ەردەم وڵاتانی پشتیوانی، بەتایبەت ئەمەریکا؟

هێرشەکە و هێرش بەرو بکەرە سێبەرەکان بە تەواوی عێراقییە، یا بە عێراقییەکان دەکرێ؟

بیسەرانی بەڕێز من ژیار محەمەدم لە بەشی کوردی دەنگی ئەمەریکاوە لە بابەتی ڕۆژی بەشی کوردی تاوتوێی پرسی لێکەوتەکانی هێرشکردنە سەر براندە ئەمەریکاییەکان لە بەغداد دەکەین بەمیوانداری بەڕێزان..

شێروان دووبەردانی، پەرلەمانتاری عێراق

د.ئەمین بەکر، چاودێری سیاسی

پشدەر بابەکر، چاودێری سیاسی،

بابەتی ڕۆژ/ لێکەوتەکانی هێرشکردنە سەر براندە ئەمەریکاییەکان لە بەغداد

شێروان دووبەردانی

ئەو بابەتە پەیوەندی بە فەلەستین یاپشتیوانی برایانی فەلەستین و دژی ئیسڕائیل بن، بەڵکو ئەو هێرشانەی کرایە سەر براندە ئەمەریکاییەکان لە بەغداد، هەندێک گروپی میلیشیاکانی سەر بە ئێرانن کە بە ناوی(ڕوبعەاللە و حزبوڵا و مقاومەوە) ئەنجامیان دا، ئەمەش پەیوەندی هەیە بەو ململانێیەی لەنێوان شیعە هەیە، ئەوان ئەگەر مەبەستەکە پەیوەندی هەبووایە بەب ایکۆتی براندە ئەمەریکاییەکان دەیانتوانی لە ڕێگای مەرجەعیەتەکانەوە بیانکردایە، نەک بەهێرشکردن، ئێستا کەبەرنامەی حکومەتی عێراق بەرەو ئاوەدانکردنەوە و بودجەیەکی گەورەیە کە بریتیە لە ٢١١ترلیۆن، تابتوانرێت چەندین وەبەرهێنانی نێودەوڵەتی بۆ عێراق بێت، بەڵام دیارە بەرنامەی هەندێک وڵاتی دەوروبەری عێراق ئەوەیەکەعێراق هەر بەم دۆخەوە بمێنەتەوە لە دواکەوتنی کەرتی کشتوکاڵ و پیشەسازی و وەبەرهێنان تەنها نەوتی بەدەستەوە بێت، بەڕاستی ئەو هێرشانە هیچ پەیوەندییان بەپشتگیری کردن بەغەززەوە نەبوو، ئەوەی کە بەیاننامەکەی وەزارەتی ناوخۆ دەڵێ، کە بکەرەکان چەند ئەندامێکی دەزگا ئاسایشیەکان ئەنجامیان داوە و دەستگیرییان کردوون، بێگومان ئەوان ناتوانن لە خۆیانەوە ئەو کارە بکەن، ئەگەر پاڵپشتێکی بەهێزییان لە ئێرانەوە نەبێت، ئەم هێرشانە زیاتر بۆ لێدانە لە محەمەد شیاع سودانی و حکومەتەکەی ئەویش بەهۆی ئەو هەنگاوانەی سودانی ئەنجامی دەدات بۆ ئاوەدانکردنەوە دیارە هەندێک وڵاتی دەوروبەر پێییان ناخۆشە.

ڕاستە ئەو کەسانە دەستگیرکراون بەڵام لە عێراقدا ڕووداوێک ڕوودەدات دوای ٢٤کاتژمێر یا ٤٨، یا ٧٢کاتژمێر ڕووداوێکی تر ڕوودەدات و لەبیردەکرێت، ئەو کەسانەش دواتر دەبینی بەبڕیاری دادگا ئازاد دەکرێن.

هەر بەو ڕووداوانە ناوەستن ئەو گروپانە، بەڵکو تا لە هەڵبژاردن نزیک ببینەوە ڕووداوی تر ڕوودەدەن، بەپێی هەندێک زانیاری ئێمە بەرنامەیان داناوە لەئێستادا کە پلەی گەرمی بەرزە و گەیشتووەتە ٤٨ و ٥٠، ئەو گروپانە پەلاماری وێستگەکانی کارەبا بدەن ئەمەش تەنها بۆ توڕەکردنی خەڵکە لە دژی حکومەتەکەی سودانی جگە لە چەندین بەرنامەی تر کە هەیانە، هەموو ئەو بەرنامانەش بەهاوکاری وڵاتێکی هەرێمییە، ئەو چەکانەش لای ئەو گروپانەیە لای سوپای عێراق و حکومەتی عێراقی نیە.

د.ئەمین بەکر

هەندێک لە هێزە ئیسلامیە توندڕەوەکانی عێراق هەست بەکەمی دەکەن کاتێک دەبینن لە هەندێک وڵاتانی دراوسێی عێراق، کاتێک دەبینن لەو وڵاتانە بایکۆتی براندە ئەمەریکاییەکان و ئەو شوێنانەی ئەوان پێییان وایە پشتیوانی دارایی ئیسڕائیل دەکەن لە عێراق ئەمە نەکراوە یان وەڵامدانەوەی خەڵک بۆ ئەمە کەمترە، ئەمەش هەندێکی بەکەمتەرخەمی حکومەتی دەبینن کەنەیتوانیووە برەو بەوە بدات کە خەڵک بایکۆتی ئەو براند و کاڵایانە بکات، بەشێکی تریشییان پێییان وایە پێویستە کاری زیاتر بکەن، ڕووی دووەمی، ئەو گروپانە دەیانەێت بوونی خۆیان بسەلمێنن کە هێشتا لەگۆڕەپانەکە ماون بەتایبەت دوای ئەوەی ئەمەریکا بەتوندی لێییانی دا لەدوای هێرشە تیرۆریستیەکەی سەر بنکە سەربازییە ئەمەریککاییەکەی ئەردەن، لایەنی سێییەمی، لایەنی ئابورییە، بەشێک لەو گروپانە ڕێگەنادەن هیچ وەبەرهێن و کۆمپانیا و براندێک کار بکات ئەگەر نەیانکەنە هاوبەش، بۆیە قسە لەسەر ئەوە دەکرێت چونکە ئەو هەڵکوتانانە بەتەنها هەڵکوتانی سەر ئەو براندە ئینگلیزییانە نەبووە بەڵکو هەڵکوتان بووە بۆ سەر چەند کۆمپانیایەکیش.

دکتۆر ئەمین بەکر، چاودێری سیاسی

ڕاستە وادەردەکەوێت حکومەتەکەی سودانی حکومەتێکە خزمەت دەکات، بەڵام قوڵایی ئەم حکومەتە لە قوڵایی شیعەوە هەڵقوڵاوە بۆیە ناتوانێت ڕووبەڕووی ئەو گروپانە ببێتەوە یاخود سزایان بدات، بەتایبەت کە ئێران لە پشتی ئەو هێزانەوەیە، بۆیە سودانی دەیەوێت بەشێوەیەکی دیپلۆماسی چارەسەر بکات و هێرشەکەش لە دەستگیرکردنی چەند کەسێکدا کۆبکاتەوە لەکاتێکدا ئەو هێرشە باکگراوندی هەیە و هێزێکی سیاسی لە پشتە، وە بەشێک لەو هێزانە بە فەرمی چەکدارن و بەناوی حەشدەوە جێکراونەتەوە لەناو حکومەتیشدا دامودەزگایان بەدەستە بۆیە ئەوە ئاسانە کە هەرکات ئەو هێزانە یەکیان نەگرتەوە بەرژەوەندییەکانیان ئەوا عێراق لەبەردەم شەڕی ناوخۆی ئەو هێزانەیە دۆخەکە چەند لە ڕواڵەتدا ئارام بێت بەڵام لەناوەڕۆکدا هێندە مەترسیدارە کە ئامادەیە بۆ تەقینەوە.

سیناریۆی ئامادەکراوی ئەو چوار -پێنج کەسە تەنها بۆ ئەوەیە کە ئەوانە ببنە قوربانی باشترە وەک لەوەی حکومەت ڕوبەڕووی گروپێک ببێتەوە کە ببێتەهۆی هەڵگیرسانی شەڕی ناوخۆ.

ئامانی ئەو گروپە سیاسیە شیعە چەکدارییانە کە هێرش دەکەنە سەر کەی ئێف سی و براندە ئەمەریکاییەکان دروستکردنی کۆماری ئیسلامی عێراقە هاوشێوەی کۆماری ئیسلامی ئێران، بۆ ئەوەی خۆیان و گروپە هاوشێوەکانیان بەهێز بکەن، ڕاستە ئەمەریکا قوربانی زۆری بۆ عێراق داوە بەڵام سیاسەت لە ئەمەریکا جێگیر نیە، بینیمان چەند جار بڕیاری کشانەوەیان دا، بۆیە دوور نیە ئەگەر ئەمەریکا بزانێ دەتوانێت بەرژەوەندییەکانی لە عێراق بەشێوەی تر دەپارێزێت ئەوا گۆڕەپانەکە بەجێبهێڵێ هاوشێوەی ئەفغانی، ڕەنگە ئەوکات ئەمەریکا بتوانێت شەڕی بەرەی وڵاتان فراوانتر بکات، ڕەنگە ئەمەریکا بەم شێوەیە دور مەوداتر بڕوانن.

پشدەر بابەکر

ئەو شەڕەی ئێستا لە غەززە هەیە ئاگرێکی هێناوەتە ناو ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستەوە کە ڕەنگە پریشکەکەی زیاتر بڵاوبێتەوە هەرل ەبەرئەوەیە چەند جارێکە ئەمەریکا هەوڵدەدات و پێداگرە ئاگربەست ڕابگەیەنرێت تا پریشکی ئەو شەڕە بەر ناوچەکانی تر نەکەوێت، ڕاستە دروستکردنی دەوڵەت بۆ فەلەستینییەکان مافی خۆیانە، بەڵام پرسیارەکە ئەوەیە ئایا دەوڵەتی فەلەستینی بەهێرشکردنە سەر کەی ئێف سی و نێوەندە دیپلۆماسییەکان دروست دەبێت؟!یان عێراق بەرە ئاقارێکی خراپتر دەبات؟!خۆشخەیاڵییە پێمان وابێت ئەمەریکا دوای ئەو هەموو قوربانیە گیانی و مادیەی دەستبەرداری عێراق و ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست بێت نە بۆ چین نە بۆ ڕووسیا نە بۆ هیچ لایەک، بەشێک لە هێزە شیعە عێراقیەکانیش ئێستا لەوە تێگەیشتوون پەلاماردانی نێوەندە دیپلۆماسیەکان لە عێراق زیانی گەورە لەڕووی ئابورییەوە لە عێراق دەدات، جگە لەوەی لە ڕووی سیاسی و ئەمنیەوە دۆخێکی ناجێگیری هەیە لە هەر کاتێکدا ئامادەیی هەیە بۆ تەقینەوەی دۆخەکە، عێراق ئەو دەوڵەتە بەهێزە نیە بیەوێت شەڕی غەززە و فەلەستین بەلادا بخات، هەر زیانێک لەو براندە بیانیانە بەڕاستی گورزی کوشندە بەر دراوی عێراقی دەکەوێت، هەروەک ئێستا وڵاتانی دراوسێ دەبینین، بۆیە هەر دۆخێک و گڕگرتنی عێراق تەنانەت بۆ ئێرانیش باش نابێت،کە عێراق هەم دراوسێیەتی وەهەم دەسەڵاتی شیعە دەکەوێتە مەترسیەوە.

ڕاستە حکومەتی عێراق لیژنەی لێکۆڵینەوەی پێکهێناوە و بەیاننامەی ئیدانەشی دەرکردووە، بەس بوترێت حکومەتی عێراق بتوانێت تەواوی ئەو کەسانە دەستگیربکات کە بڕیاری ئەو هێرشانەیان داوە یا دەستییان هەبووە ئەمە بەڕاستی قورسە، چونکە بەشێک لەوانە لەناو حکومەتی عێراق خۆیاندا دەسەڵات و هەژمونیان هەیە بۆیە کارێکی قورسە، بەڵام پەیامەکەی و دەستگیرکردنی ئەو چەند کەسە پەیامێکە بۆ ئەو هێزانە کە دووبارەی نەکەنەوە.