سەرەڕای تەشەنەسەندنی ڤایرەسی کۆرۆنا لە ئێستادا لە عێراق و لە هەرێمی کوردستان بەڵام بۆ ڕۆژانی جەژن بەپێی وتەی وتەبێژی فەرمی دەستەی گەشتوگوزاری هەرێم زیاتر لە 250 هەزار گەشتیار سەردانی هەرێمی کوردستانیان کردووە، لەو ڕووەوە نادر ڕۆستی وتەبێژی فەرمی دەستەی گەشتوگوزاری هەرێم لەم وتووێژەدا دەڵێت" ساڵی ڕابردوو بەهۆی قەدەغەی هاتوچۆی گەشتیاری خه‌ریک بوو که‌رتی گه‌شتیاری لەهەرێمی کوردستان نزیک ده‌بویه‌وه له هه‌ره‌سهێنان سەرەڕای ئەوەش ڤایرەسەکە بڵاوبویەوە و زیانی لەکەرتی ئابوری دا بۆیە جارێکی تر ناکرێت هه‌مان بڕیار بدرێته‌وه و زیان به ئابوری خۆمان بگه‌یه‌نین، وە هیچ کاتێک وه‌کو که‌رتی گه‌شتوگوزار و به‌ڕێوه‌به‌رانی گه‌شتوگوزار له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌دا نیین قه‌ده‌غه‌ی هاتوچۆ له‌سه‌ر گه‌شتیار بێت دەشڵێت" بە خەمڵاندنێکی سەرەتایی لە ماوەی سێ ڕۆژدا بەهۆی گەشتیارانەوە 75 ملیۆن دۆلار هاتۆتە کوردستان. "
"زیاتر له 250 هه‌زار گه‌شتیار بۆ جه‌ژن هاتبوونە هه‌رێمی کوردستان "
لەسەرەتای وتووێژەکەدا وتەبێژی فەرمی دەستەی گەشتوگوزاری هەرێم وتی" هه‌روه‌کو نه‌ریته له جه‌ژنه‌کان گه‌شتیاران به‌تایبه‌تی له وه‌رزی هاوین و ته‌نانه‌ت له وه‌رزی زستانیش به‌رده‌وام ڕوو له هه‌رێمی کوردستان ده‌که‌ن که له ناوچه‌کانی تری عێراقه‌وه دێن واته له شاره‌کانی تری عێراقه‌وه بۆ هه‌رێمی کوردستان دێن 90% بۆ 95% ی ئه‌م گه‌شتیارانه‌یه، به‌شه‌که‌ی تریش هه‌م له‌ئێرانه‌وه دێن و هاوڵاتیانی هه‌رێمی کوردستانن که له‌ده‌ره‌وه دێنه‌وه هه‌رێمی کوردستان و سه‌ردانی کوردستان ده‌که‌نه‌وه، ژماره‌ی ئه‌و گه‌شتیارانه‌ی له‌م جه‌ژنه هاتوون بۆ هه‌رێمی کوردستان به‌پێی زانیارییه‌کانی ئێمه که تائێستا دوا ئامارمان بڵاونه‌کردۆته‌وه به‌ڵام به‌پێی زانیارییه‌کانی ئێمه تائێستا زیاتر له 250 هه‌زار گه‌شتیار لە ڕۆژانی پێش جه‌ژن و ڕۆژانی جه‌ژن که هه‌موویان بۆ جه‌ژن هاتبوون هاتۆته هه‌رێمی کوردستان."
سەبارەت بەو گەشتیارانەی ڕوویان کردۆتە هەرێمی کوردستان نادر ڕۆستی دەڵێت" زیاتر له شاره‌کانی عێراقه‌وه هاتبوون هه‌روه‌ها به‌شێکیشیان کوردانی تاراوگه و به‌شێکیشیان له وڵاتی ئێران."
هەروەها ئەوەشی وت" له جه‌ژنی ڕه‌مه‌زان ڕێکاره‌کان توندبوون، ڕێگه نه‌درا هه‌موو بازگه‌کان بکرێنه‌وه و هه‌موو گه‌شتیارێک بێت بۆ هه‌رێمی کوردستان بۆیه گه‌شتیار که‌م هات به‌ڵام دوای جه‌ژنی ڕه‌مه‌زان که ژماره‌ی توشبووانی ڤایڕه‌سی کۆرۆنا که‌م بوویه‌وه تاگه‌یشته ئه‌و ئه‌ندازه‌یه‌ی که به‌ره‌و لێژی و به‌ره‌و نه‌مان ده‌ڕۆیشت بۆیه وه‌زاره‌تی ته‌ندروستی و وه‌زاره‌تی ناوخۆ و لیژنه باڵای به‌ره‌نگاربوونه‌وه‌ی کۆرۆنا بڕیاریاندا ڕێگه بده‌ن که هاتوچۆ ئاسایی بێته‌وه و شوێنه‌کان ئاسایی بکرێنه‌وه، ئه‌مه وایلێهات هه‌تا پێش جه‌ژن ئه‌م بابه‌ته به‌رده‌وام بوو به‌ڵام پێش جه‌ژن ئاماره‌کان وای نیشان ده‌دا که جارێکی دیکه ڤایڕه‌سه‌که ڕوو له هه‌ڵکشانه بۆیه ئه‌م بڕیاره‌ی پێش جه‌ژن هه‌تا ئێستا وه‌کو خۆی مایه‌وه ئێستاش که بڕیاری دیکه بدرێت له‌لایه‌ن لیژنه‌ی باڵای به‌ره‌نگاربوونه‌وه‌ی کۆرۆنا به هه‌ماهه‌نگی له‌گه‌ڵ وه‌زاره‌تی ته‌ندروستی ئه‌وکاتانه بڕیار ده‌درێت که مه‌ترسیه‌که زۆر گه‌وره بێت له‌سه‌ر هه‌رێمی کوردستان به‌ڵام له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا وه‌زاره‌تی ناوخۆ له جه‌ژن چه‌ند بڕیارێکیدا بۆئه‌وه‌ی ئه‌م شه‌پۆلی ڤایڕه‌سی کۆرۆنایه زیاتر ته‌شه‌نه نه‌کات."
"پاراستنی ژیانی هه‌ندێک خه‌ڵک له‌سه‌ر بژێوی هه‌ندێک خه‌ڵکی تر هه‌ڵه‌یه به‌ڵکو ده‌بێت هه‌موو ئاسته‌کان پێکه‌وه پارێزگاری لێ بکرێت هه‌مووی یه‌ک کۆمه‌ڵگه‌یه "
وتەبێژی فەرمی دەستەی گەشت و گوزاری هەرێم ئاماژەی بەوەشکرد" بڕیاره‌که‌ی وەزارەتی ناوخۆی هەرێم تایبەت بە گرتنەبەری ڕێکاری نوێ بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی کۆرۆنا په‌یوه‌ست نه‌بوو به هاتنی گه‌شتیاران به‌ڵکو په‌یوه‌ست بوو به چۆنیه‌تی خۆپاراستن و ڕێکاره‌کانی خۆپارێزی له شوێنه گه‌شتیارییه‌کان به‌تایبه‌تی تێکه‌ڵبوون که‌م بکرێته‌وه هه‌روه‌ها سه‌ردانکردن و کۆمه‌ڵێک بابه‌تی دیکه کاری له‌سه‌ربکرێت بۆئه‌وه‌ی که‌مترین توشبوو هه‌بێت."
نادر ڕۆستی زیاتر ڕونیکردەوە" ئه‌و هاتنه‌ی گه‌شتیاران بۆ هەرێمی کوردستان پێچه‌وانه‌ی ئه‌و بڕیارانه نییه که وەزارەتی ناوخۆ ده‌ریانکردووه، له‌ڕووه ته‌ندروستیه‌که‌ش پێچه‌وانه‌ی ئه‌و بڕیارانه نییه، ئێمه ئه‌وه‌نده‌ی سه‌رنجمانداوه و به‌دواداچوونمان کردووه له هه‌موو جیهان، جوڵه‌ی بازرگانی و جوڵه‌ی ئابوری به‌هه‌موو که‌رته‌کانییه‌وه ئاساییه به‌ڵام خۆپارێزی هه‌یه، ئه‌وه نییه که‌رتێک دابخرێت و نانی کۆمه‌ڵه خه‌ڵکێک ببڕدرێت هه‌تا هه‌ندێ خه‌ڵکی تر بپارێزرێت، پاراستنی ژیانی هه‌ندێک خه‌ڵک له‌سه‌ر بژێوی هه‌ندێک خه‌ڵکی تر هه‌ڵه‌یه به‌ڵکو ده‌بێت هه‌موو ئاسته‌کان پێکه‌وه پارێزگاری لێ بکرێت هه‌مووی یه‌ک کۆمه‌ڵگه‌یه."
"خه‌ریک بوو که‌رتی گه‌شتیاری نزیک ده‌بویه‌وه له هه‌ره‌سهێنان "
سەبارەت بە قەدەغە کردنی هاتوچۆی گەشتیاران لەمکاتەدا کە ڕێژەی تووشببون بە کۆرۆنا بەرزبۆتەوە؟ نادر ڕۆستی وتی" ئه‌وانه‌ی له‌سه‌ر که‌رتی گه‌شتیاری ده‌ژین ژماره‌یان که‌م نییه هه‌تا ئێمه بچین هه‌موو شوێنه‌کان دابخه‌ین و بژێوییان نه‌مێنێت، له 2020 شه‌ش مانگ ئێمه ئه‌و کاره‌مان کرد خه‌ریک بوو که‌رتی گه‌شتیاری نزیک ده‌بویه‌وه له هه‌ره‌سهێنان، که که‌رتێکی ئابوری هه‌ره‌سی هێنا به‌هۆی ڕێکارێک ڕه‌نگه ئه‌نجامێکی واشی به‌ده‌ست نه‌هێنابێت به‌لای ئێمه‌وه په‌سه‌ند نییه وه‌کو ده‌سته‌ی گه‌شتوگوزار هیچ کاتێک به‌ڵام ئه‌وه‌مان لاپه‌سه‌نده که ڕێنمایی توند بکرێت بۆنموونه پشکنین بکرێت بۆ ئه‌وانه‌ی دێنه ناو هه‌رێمی کوردستان یان پشکنینیان پێبێت ئه‌مه گرنگه هه‌روه‌ها له شوێنه گه‌شتیارییه‌کان کورسی و مێزه‌کان دوور له‌یه‌کتری دابنرێن ئه‌و هۆڵانه‌ی داخراون، داخراو نه‌بن شوێنه‌کان که گه‌شتیاری بۆ ده‌چن زیاتر کراوه‌بن لێک نزیکبوونه‌وه که‌م بکرێته‌وه و ماسک ببه‌سرێت، وه هه‌موو ئه‌و شوێنانه‌ی که هاتووچۆ ده‌کرێن و خواردنی لێیه‌و مامه‌ڵه‌ی له‌گه‌ڵ ده‌کرێت پاککه‌ره‌وه‌کان به‌کاربێت، لیژنه‌ی ته‌ندروستی چاودێر بێت، لیژنه‌ی گه‌شتوگوزار به‌رده‌وام چاودێری ئه‌م شوێنانه بکات ئه‌مانه به‌لای ئێمه‌وه گرنگن."
"جارێکی تر ناکرێت هه‌مان بڕیار بدرێته‌وه و زیان به ئابوری خۆمان بگه‌یه‌نین"
واتە ئەو ڕێنماییانەی ئاماژەت پێکرد جێ بەجێکراوە لە جەژندا؟ وەڵامەکەی وتەبێژی فەرمی دەستەی گەشتوگوزاری هەرێم وتی" بێگومان لیژنه‌ی گه‌شتوگوزار و به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیه‌کانی گه‌شتوگوزار پێش جه‌ژن له‌هه‌موو شاره‌کان لیژنه‌یان پێکهێنا بۆئه‌وه‌ی بتوانن هه‌تا ئه‌ندازه‌یه‌ک ئه‌گه‌ر 100% نه‌بێت کۆنتڕۆڵی ئه‌م بابه‌ته بکه‌ن، دووه‌م ده‌بێت هه‌موو که‌سێک بزانێت له جیهاندا مه‌سه‌له‌ی کۆرۆنا ئه‌وه نییه نه‌هێڵدرێت خه‌ڵکی به‌غداد بێته هه‌ولێر له‌به‌رئه‌وه‌ی ڤایڕه‌س دێنێت، ئێستا هه‌ولێر و به‌غداد هیچ جیاوازی نییه کاتێک ئه‌و بڕیاره دروسته که هه‌ولێر هیچ حاڵه‌تی تێدا تۆمار نه‌کرابێت و له به‌غداد حاڵه‌ت تۆمار کرابن هه‌تا حاڵه‌ته‌کان نه‌گوازرێنه‌وه بۆ هه‌ولێر به‌ڵام که هه‌ولێر و به‌غداد ئاستی توشبوانیان وه‌کو یه‌ک بن ئه‌وکاته به‌غدادیش له هه‌ولێر ده‌ترسێت که خه‌ڵکی هه‌ولێر بچێت بۆئه‌وێ."
نادر ڕۆستی دەشڵێت " له‌گه‌ڵ هه‌موو بڕیارانه‌ش ساڵی ڕابردوو دەربارەی قەدەغەی هاتوچۆ و قەدەغەی گەشتوگوزار ڤایڕه‌سه‌که‌ش بڵاوبوویه‌وه بێگومان ده‌بێت ئێمه پێداچوونه‌وه‌یه‌ک بکه‌ین سه‌رباری ئه‌و هه‌موو ڕێکارانه و داخستنی ئه‌و هه‌موو شوێنانه و زیان گه‌یاندن به‌ئابوری هه‌رێمی کوردستان به‌ڵام ڤایڕه‌سه‌که‌ش هه‌ر بڵاوبویه‌وه ،خۆ جارێکی تر ناکرێت هه‌مان بڕیار بدرێته‌وه و زیان به ئابوری خۆمان بگه‌یه‌نین و به‌ڵام نه‌شتوانرێت کۆنتڕۆڵ بکرێت. "
"بە خەمڵاندنێکی سەرەتایی لە ماوەی سێ ڕۆژدا بەهۆی گەشتیارانەوە 75 ملیۆن دۆلار هاتۆتە کوردستان "
وتەبێژی فەرمی دەستەی گەشتوگوزاری هەرێم باسی لەوەکرد کرد هاتنی گەشتیاران لە ڕۆژانی جەژنی قوربان بۆ هەرێمی کوردستان سودی ئابوری هەبووە لەو ڕوەوە زیاتر ڕونیکردەوە " بێگومان له‌ڕووی ئابوریه‌وه ئه‌گه‌ر هه‌ر گه‌شتیارێک به‌تێکڕا سێ شه‌و بمێنێته‌وه زیاتر له 300 دۆلار ده‌هێنێته بازاڕه‌کانی هه‌رێمی کوردستان، بازاڕه‌کانی هه‌رێمی کوردستان گه‌رموگوڕیه‌کی باشیان تێکه‌وتبوو، جوڵه‌یه‌کی ئابوری باش بوو بۆ بازاڕه‌کانی هه‌رێمی کوردستان ته‌نانه‌ت له ته‌کسیه‌ک و میوه‌فرشێک و چه‌ره‌سات فرۆشێک و شه‌ربه‌ت فرۆشێک و دوکاندارێک و ده‌ستگێڕێک و ڕیستۆرانتێک و ئوتێلێک و مۆتێلێک و هاوینه هه‌وارێک و ده‌یانی دیکه هه‌مووی سوودمه‌ند بوون له‌و بڕیاره، به ئه‌ژمارکردنێکی سه‌ره‌تایی ئه‌گه‌ر چاره‌که ملیۆنێک مرۆڤ هاتبێته هه‌رێمی کوردستان له‌م جه‌ژنه‌دا هه‌ریه‌که‌ی 300 دۆلاری خه‌رج کردبێت 75 ملیۆن دۆلار ده‌کات به‌ڵێ ئه‌وه خه‌مڵاندنێکی ژمێریارییه به‌شێوه‌یه‌کی سه‌ره‌تایی."
"له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌دا نیین قه‌ده‌غه‌ی هاتوچۆ له‌سه‌ر گه‌شتیار بێت "
نادر ڕۆستی جەختیشیکردەوە " ئێمه هیچ کاتێک وه‌کو که‌رتی گه‌شتوگوزار و به‌ڕێوه‌به‌رانی گه‌شتوگوزار له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌دا نیین قه‌ده‌غه‌ی هاتوچۆ له‌سه‌ر گه‌شتیار هەبێت چونکه ئێمه به‌تێگه‌یشتنی خۆمان ئه‌و بڵاوبوونه‌وانه‌ی ڕووده‌ده‌ن به‌هۆی ڤایڕه‌سی کۆرۆنا زیاتر هۆکاره‌که‌ی تێکه‌ڵابوونه کۆمه‌ڵایه‌تیه‌کانن چونکه گه‌شتیار که دێت ده‌چێته دوکانێک ناچێت ده‌ستی له‌مل بکات و تۆقه‌ی له‌گه‌ڵ بکات و لێی نزیک بێته‌وه به‌ڵکو ته‌نها مامه‌ڵه‌که‌ی ده‌کات و ئه‌وه‌ی پێویستیه‌تی ده‌یکڕێت و ده‌ڕوات به‌ڵام له‌ڕووی کۆمه‌ڵایه‌تی که هاتوچۆی یه‌کتری ده‌که‌ین و ده‌چینه خانه‌واده‌یه‌ک و یه‌کتری له‌باوه‌ش ده‌گرین و ده‌چینه پرسه یه‌کتری له‌باوه‌ش ده‌گرین، شه‌وانه ده‌چینه دانیشتن و له‌گه‌ڵ یه‌کتری کۆده‌بنه‌وه یه‌کتر له‌باوه‌ش ده‌گرن ئه‌مانه‌ن حاڵه‌ته‌کان زیاتر بڵاوده‌که‌نه‌وه. "
ئێوە وەک دەستەی گەشتوگوزار ئەم بۆچونەی خۆتان کە لەگەڵ قەدەغەی هاتوچۆی گەشتیار نین بە لایەنی حکومەت وتووە؟
وەڵامەکەی وتەبێژی فەرمی دەستەی گەشتوگوزاری هەرێم بەمجۆرە بوو " به‌ڵێ پێشتر له چه‌ند کۆبوونه‌وه‌یه‌ک سه‌رۆکی ده‌سته‌ی گه‌شتوگوزار که له کۆبونه‌وه‌کانی لیژنه‌ی باڵای به‌ره‌نگاربوونه‌وه‌ی کۆرۆنا به‌شدار بووه ئه‌م بۆچونه‌ی داوه، وه‌ڵامی حکومه‌ت لیژنه‌ی باڵایه هه‌ر ده‌سته‌ی گه‌شتوگوزار نییه، لایه‌نی ئابورییه و لایه‌نی ته‌ندروستیه و لایه‌نی ئاسایشه هه‌موو پێکه‌وه بڕیار ده‌ده‌ن به‌کۆی ده‌نگ و به زۆرینه‌ی ده‌نگ ئه‌و بڕیاره ده‌ده‌ن که مه‌به‌ستیانه یان بڕیار ده‌ده‌ن به‌پێچه‌وانه‌ی بۆچونه‌که‌ی ئێمه یان ڕه‌چاوی بۆچوونه‌که‌ی ئێمه ده‌که‌ن به‌زۆرینه‌ی ده‌نگ په‌سه‌ندی ده‌که‌ن و بڕیاری له‌سه‌ر ده‌ده‌ن. "
Your browser doesn’t support HTML5
دەقی وتووێژەکەی ژیار محەمەد لەگەڵ نادر ڕۆستەم Jul 26-021