یەکێتییەکی کرێکاران لە ئێران سەرکۆنەی سەپاندنی سزای مەرگی کردووە بەسەر شەریفە محەمەدیدا لەلایەن دادگای شۆڕشگێڕی ئیسلامی ڕەشتەوە و دەڵێت ئەوە تەکتیکی حکومەتە بۆ دروستکردنی ترس لە کۆمەڵگەدا و ڕێگریکردنە لە هەوڵە بە کۆمەڵەکان.
ڕۆژی شەممە ئەنجومەنی بازرگانی مامۆستایانی ئێران سەرکۆنەی سەپاندنی سزای مەرگی کرد بەسەر محەمەدی چالاکەوانی کرێکاراندا کە زیندانیکراوە، ئاماژەی بەوەدا کە کاری ئەنجومەنەکە بەرگریکردنە لە مافەکانی چالاکەوانانی کۆمەڵایەتی و دەربڕینی هاودەنگییە لەگەڵ یەکێتییەکانی دیکە و ڕێکخراوە مەدەنییەکانی دیکەدا. یەکێتییەکە سزاکەی بە " نامرۆیی و نادادپەروەرانە " ناوبرد.
گوایە محەمەدی ڕووبەڕووی ئەشکەنجەدان بووەتەوە لەسەر دەستی دانوستکارانی هەواڵگری لە ماوەی دەستبەسەرییەکەیدا و چەندین مانگ لە زیندانی تاکەکەسیدا داندراوە، ئەمەش بەپێی خێزانەکەی.
چالاکەوانانی مافەکانی مرۆڤ و کرێکاران و یەکێتییەکانی بازرگانی و ڕێکخراوەکان لە ئێران، لەگەڵ ڕێکخراوە مرۆیی و یەکێتییەکانی کاری نێودەوڵەتیدا هاوشێوەی چالاکەوانە ئێرانییەکانی وەکو مەسیح عەلینەژاد و حەمەد ئیسماعیلیان سەرکۆنەی سزای مەرگییان کردووە.
خانەنشینانی چەندین شاری ئێران و خۆپیشاندەرە ئێرانییەکان لە ئەوروپا و کەنەدا خۆپیشاندانییان ئەنجام داوە، تیشکییان خستووەتە سەر ئەوەی دەبێت سزای مەرگەکە هەڵبوەشێندرێتەوە و محەمەدی ئازاد بکرێت. هەروەها خۆپیشاندانی بەرفراوانیش هەبوون لە تۆڕە کۆمەڵایەتییەکاندا دژی سزای مەرگ.
ئیسماعیل عەبدی کە چالاکەوانە لە یەکێتی مامۆستایان کە خۆشی پێشتر دەستگیرکراوە و بە تۆمەتی ئاسایشی زیندانیکراوە، لە تۆڕی کۆمەڵایەتی ئێکس نوسیویەتی " بە نزیکەیی سەرجەم چالاکەوانانی یەکێتییەکە و چالاکەوانە مەدەنییە سەربەخۆکان و نوسەران و ڕۆشنبیران و سەندیکاکان سەرکۆنەی تۆمەتە ساختەکانی دژ بە شەریفە محەمەدییان کردووە و ناڕەزاییان دەربڕیوە دژی ئەو سزای مەرگە نادادپەروەرانەیە. ئەم پشتگیرییە بەرفراوانە تیشک دەخاتە سەر متمانەکردن بەم چالاکەوانەی یەکێتییەکە. ئەو دەبێت دەستبەجێ و بەبێ هیچ مەرجێک ئازاد بکرێت."
ئەنجومەنی بازرگانی مامۆستایانی ئێران کە لە تارانە وتی " پێکهاتەی یەکێتییەکان و بەشداریکردنییان لە چالاکییەکانی پەیوەست بە گوزەرانی ژیان و داواکارییە گشتییەکان مافی بنچینەیی مرۆڤن وەکو چۆن لە جاڕنامەی جیهانی مافەکانی مرۆڤدا ئاماژەی پێدراوە."
ئەنجومەنەکە وتی کارەکانی محەمەدی لەگەڵ جێبەجێکردنی مافە بنچینەییەکەدا یەک دەگرێتەوە، هەتاوەکو ئەو کاتەی لە دادگاییکردنێکی دادپەروەرانەدا پێچەوانەکەی دەسەلمێندرێت.
ئەنجومەنەکە وەکو ئاماژەیەک بۆ سەرکوتکارییە ئاسایشی و دادوەرییەکانی دژ بە چالاکەوانانی یەکێتییەکە لە ماوەی چل ساڵی ڕابردوودا وتی " سەرەڕای سەدان فەرمانی دادگا دژی مامۆستایان و کرێکاران و خانەنشینان و خوێندکاران، داواکان بۆ بزووتنەوەیەکی کۆمەڵایەتی هێشتا ماونەتەوە."
ئەنجومەنەکە وتی "سەپاندنی سزای مەرگ بەسەر ئەم چالاکەوانەدا، ئەم بزووتنەوانە لە بەدواداچوونی ئامانجە کۆمەڵایەتییەکانیان دوور ناخاتەوە، ئەمەش بەڵگەی یەکگرتوویی نێوان یەکێتییەکانی کرێکاران و چالاکەوانانی مەدەنی و سیاسی و ئەنجومەنی نوێنەرایەتیی مامۆستایان و کرێکاران و مافی ژنان و داکۆکیکاران و خانەنشینان و خوێندکاران لە سەرکۆنەکردنی ئەم بڕیارە نامرۆڤانەیەدا."
هەروەها جەخت لەسەر بزووتنەوەی ژن، ژیان، ئازادی دەکاتەوە وەک یەکێک لە پێشەنگترین بزووتنەوەکانی مێژووی هاوچەرخی ئێران.
وتیشی " زیادبوونی کارە ئاسایشی و دادوەرییەکان دژی ژنانی چالاک لە سەرانسەری کەرتەکانی کۆمەڵگەدا لەمدواییانەدا دەکرێت لەم ڕووەوە لێی تێبگەیت و شیبکرێتەوە."
وتیشی " دەستبەسەرکردنی چالاکەوانانی یەکێتی بازرگانی و چالاکەوانانی سیاسیی و سەپاندنی سزای توندی دادوەریی کە لە دوای بزووتنەوەی مەهسا ' ژینا ' وە زیاتر بووە، جەخت لەسەر فراوانتربوونی دووبەرەکی لە نێوان دانیشتوان و حکومەت دەکاتەوە، کە لەم ساڵانەی ڕابردوودا گەیشتە لوتکە."
وتیشی " لابردنی سزاکانی مەرگ بەسەر چالاکەوانە سیاسیی و مەدەنییەکاندا، بە تایبەتی ئەوەی کە بەسەر شەریفە محەمەدیدا سەپێندراوە، هەروەها ئازادکردنی سەرجەم چالاکەوانانی یەکێتی کرێکاران و بازرگانی و چالاکەوانە سیاسییەکان و داکۆکیکاران لە مافەکانی ژنان، دەکرێت هەنگاوێکی سەرەتایی بێت لەلایەن حکومەتەوە بۆ کەمکردنەوەی ئەم بۆشاییە. بەڵام ئاڕاستەیەکی ڕوون بەرەو ئەمە هێشتا نیە."
محەمەدی کە پێشتر ئەندامی کۆمیتەی هەماهەنگی دروستکردنی کرێکاران بووە، لە مانگی دوانزەی ساڵی 2023 دا دەستگیرکرا و لە 4 ی مانگی حەوتدا لەلایەن دادگای شۆڕشگێڕییەوە بە تۆمەتی " یاخیبوون " سزای مەرگی بەسەردا سەپێندرا.
وەزارەتی هەواڵگری ئێران دەڵێت محەمەد ئەندام بووە لە پارتی کۆمەڵەی کوردستاندا، محەمەدی و هاوسەرەکەشی، سیروس فاتحی و کۆمەڵەش بە توندی ئەوەیان ڕەت کردووەتەوە.
کۆمیتەی هەماهەنگی دروستکردنی کرێکارانیش تۆمەتەکانی دژ بە محەمەدی ڕەت کردووەتەوە.
سەرچاوە/بەشی فارسی دەنگی ئەمەریکا
