سەرچاوەکان: بڕیارە پیلۆسی سەردانی تایوان بکات سەرەڕای هۆشدارییەکانی چین

نانسی پیلۆسی سەرۆکی ئەنجومەنی نوێنەرانی ئەمەریکا بڕیار وایە ڕۆژی سێشەممە سەردانی تایوان بکات، لە کاتێکدا چین هۆشداریدا لەوەی کە سوپای وڵاتەکەی هەرگیز "بێدەنگ دانانیشێت" ئەگەر سەردانی ئەو دوورگەیە بکات کە هەرێمێکی ئۆتۆنۆمییە و بەیژینگ داوای دەکاتەوە.

خەڵکەکە دەڵێن، پیلۆسی کە پێشتر ڕۆژی دووشەممە لە سەنگافورە دەستی بە گەشتێکی ئاسیا کردووە، بڕیار بوو شەوی سێشەممە لە تایوان بەسەر ببات.

وه‌زاره‌تی ده‌ره‌وه‌ی تایوان ئاماژه‌ی به‌وه‌شكردووه‌، هیچ لێدوانێكیان له‌سه‌ر هه‌واڵه‌كانی سه‌باره‌ت به‌ پلانه‌كانی گه‌شتی پیلۆسی نییه‌.

لەنێوان قسە و باسی بە بەرفراوان لەسەر ئەوەی کە ئایا لە تایوان وەستان یان نا، نووسینگەی پێلۆسی ڕۆژی یەکشەممە ڕایگەیاند کە سەرکردایەتی شاندێکی کۆنگرێس دەکات بۆ ناوچەکە کە سەردانی سەنگافورە، مالیزیا، کۆریای باشوور و ژاپۆن لەخۆدەگرێت. باسی تایوان نەکراوە.

سەرچاوەیەک بە ڕۆیتەرزی ڕاگەیاندووە کە ئەمەریکا هەندێک لە هاوپەیمانەکانی لە سەردانەکەی پێلۆسی بۆ تایوان ئاگادار کردووەتەوە. سه‌رچاوه‌یه‌كی دیكه‌ش ڕایگه‌یاند، بڕیاربوو پێلۆسی له‌ ماوه‌ی مانه‌وه‌ی له‌ تایوان چاوی به‌ هه‌ندێك چالاكوان بكەوێت كه‌ ڕاشكاوانه‌ له‌ باره‌ی دۆسیه‌كانی مافه‌كانی مرۆڤ لە چین قسەدەکەن.

ژاو لیجیان، وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی چین پێشتر ڕۆژی دووشەممە ڕایگەیاندبوو، ئەگەر پیلۆسی سەردانی تایوان بکات، ئەوە "دەستێوەردانێکی گەورە دەبێت لە کاروباری ناوخۆی چین"، هۆشداریدا لەوەی کە دەبێتە هۆی "پێشهات و دەرئەنجامێکی زۆر ڕژد".

ژاو لە لێدوانێکیدا بۆ یەکێک لە ئەندامانی ئاسایی خۆی گوتیشی؛ ئێمە دەمانەوێت جارێکی دیکە بە ئەمەریکا بڵێین کە چین لە تەنیشتیەوە وەستاوە، سوپای ڕزگاریخوازی گەلی چین هەرگیز بێدەنگ دانانیشێت و چین وەڵامی یەکلاکەرەوە و بەرپەرچدانەوەی بەهێز دەگرێتەبەر بۆ بەرگریکردن لە سەروەری و یەکپارچەیی خاکەکەی.

لە وەڵامی پرسیارێکدا کە ڕەنگە سوپای ڕزگاریخوازی گەلی چین چ جۆرە ڕێوشوێنێک بگرێتەبەر، ژاو گوتی: "ئەگەر بوێری ئەوەی هەبێت بچێت، ئەوا با چاوەڕێ بین و بزانین. "

چین سەردانەکانی بەرپرسانی ئەمەریکا بۆ تایوان بە ناردنی ئاماژەیەکی هاندەرانە بۆ هەڵمەتی لایەنگری سەربەخۆیی لە دوورگەکەدا دەزانێت. واشنتۆن پەیوەندی دیپلۆماسی فەرمی لەگەڵ تایوان نییە بەڵام پابەندە بە یاساکانی ئەمەریکا بە دابینکردنی ئامرازەکانی بەرگریکردن لە خۆی بۆ دوورگەکە.

سەردانێکی پیڵۆسی کە لە پلەی دووەمدایە لە هێڵی جێنشینی سەرۆکایەتی ئەمەریکا و ڕەخنەگری لە مێژینەی وڵاتی چینە، لە کاتێکدا تا دەبێت پەیوەندییەکانی نێوان واشنتۆن و بەیژینگ خراپتر دەبێت. نیوت گینگریچی کۆماریخواز دوایین سەرۆکی ئەنجومەنی نوێنەران بوو کە سەردانی تایوانی کرد، لە ساڵی 1997 دا.

سەرچاوە/ ڕۆیتەرز