ڕێکخراوی توندڕهوی دهوڵهتی ئیسلامی لهگهڵ کاره دڕندانهکانی بهرامبهر مرۆڤایهتی دهیکات دهستیشی کردووه به وێرانکردنی شوێنهواره دێرینهکان له عێراقدا.
ههشتی مانگی سێ ههر تهنها ڕۆژێک نییه بۆ یادکردنهوه، ڕۆژێکیشه بۆ پێداچوونهوه به دهستکهوته ئابوری و سیاسی و کۆمهڵایهتیهکانی ژناندا.
ههموو ساڵێک له ڕۆژی ههشتی مانگی سێدا ژنان له سهرانسهری جیهاندا چهندان مهڕاسیمی تایبهت بهم ڕۆژه ئاماده دهکهن.
یهشار کهمال، سهفهری بێ گهڕانهوهی خۆی دهستپێکرد. یهشار کهمال یهکێکه لهو نوسهرانهی پێویسته بهردهوام بخوێندرێتهوه. بهرههمهکانی ئهم نوسهره باسن له ژیانی ههموومان.
لهم ماوهیهی ڕابردوودا گۆڕانێک له ههڵوێستی وڵاتی تورکیادا بینرا بهرامبهر شهڕی دژی توندڕهوانی دهوڵهتی ئیسلامی.
دانیشتوانی ههرێمی کوردستانی عێراق 24 همین ساڵیادی ڕاپهڕینهکهی ساڵی 1991 دهکهنهوه که کۆتایی به فهرمانڕهوایهتی تاک لایهنهی پارتی بهعسی سهدام حوسهین هێنا له بهشیکی زۆری کوردستانی عێراقدا.
ڕۆژی 5 ی مانگی 3 ی ساڵی 1991 کورد له ههرێمی کوردستانی عێراقدا دامهزراوهکانی پارتی بهعسی ڕووخاند.
سهرهک وهزیری ئیسرائیل دهڵێت ڕێککهوتنی ناوکی نێوان زلهێزهکانی جیهان و کۆماری ئیسلامی ئێران نابێته مایهی دهستبهررداربوونی تاران لهو بهرنامه ناوکیه مشتومڕ لهسهرهی ههیهتی.
وهزیری وزهی نهوت له تورکیادا ڕایدهگهیهنێت وڵاتهکهی له دهڤهری قهندیل به شوێن نهوتدا دهگهڕێت.
عهبدوڵا ئۆجهلان، ڕێبهری زیندانی کراوی پارتی کرێکارانی کوردستان داوای له پهکهکه کردووه چهک دابنێت وهک بهشێک له پرۆسهی ئاشتی بهمهبهستی ڕهواندنهوهی قهیرانی 30 ساڵهی کورد و حکومهت له تورکیادا.
ههرێمی کوردوستانی عێراق له قهیرانێکی داراییدایه و تا ئێستا وهک سهرچاوهکانی ههواڵ ئاماژهی پێدهکهن بهشێکی زۆری موچهی مانگی 12 ی ساڵی ڕابردووی فهرمانبهرانیش نهدراوه.
یهکێک لهو کهموکوڕیانهی له فهرههنگی کوردیدا ههیه بریتیه له بایهخ نهدانێکی تهواو به فهرههنگی منداڵان.
لهم ماوهیهی ڕابردوودا جارێکی تر دۆسێکانی گهڕاندنهوهی بهرنوسی دهستوری ههرێمی کوردستان بۆ پهرلهمان و ههروههاش ئهگهر و نهگهرهکانی جارێکی تری درێژکردنهوهی ماوهی سهرۆکایهتی سهرۆکی ههرێم بابهتی وتووێژێکی گهرم و گوڕه.
کۆماری ئیسلامی ئێران دهخوازێت ببێته بڕیاردهری بێ ڕکابهر له ڕۆژههڵاتی ناوهڕاستدا و بۆ ئهم مهبهستهش بۆته خاوهنی بهرنامهیهکی ناوکی که جێی نیگهرانیهکی زۆره بۆ کۆمهڵگای نێونهتهوهیی.
بهغدا ناردنی تهواوی بڕه پاره بۆ ههرێمی کوردستان ڕهت دهکاتهوه، ههوڵهکان بۆ چارهسهرکردنی کێشهکان دهچنهوه چوارگۆشهی یهکهم.
هیوا زۆر بوون کاتێک حکومهتی ههرێمی کوردستانی عێراق (کابینهی ههشت) پێکهات، سهقامگیریهکی سیاسی له ههرێمهکهدا بێته ئاراوه و ژیان و گوزهرانی خهڵک له ههرێمهکهدا بهرهو باشتر بڕوات.
گهڕانهوهی شاندی ههرێمی کوردستانی عێراق له بهغداوه بهبێ هیچ ئهنجامێک بۆ یهکلاکردنهوهی کێشهکانی نێوان بهغدا و ههولێر نیگهرانی له شهقامی کوردیدا هێناوهته ئاراوه.
بۆ خوێنهران ههرگیز مایهی کێشهیهکی قوڵ نییه کاتێک شاعیرێک دێت و خهمهکانی خۆی دههۆنێتهوه و له بهرگێکی جوانکاریدا دهیخاته بهردهستمان، بهڵکو ئهوهی لای خوێنهران دهبێته مایهی وردبوونهوه چۆنیهتی تێگهیشتنه لهو خهمانه و خۆ دۆزینهوه تیایاندا.
له 17 ی شوباتدا خهڵکی ههرێم و به تایبهتیش له شاری سلێمانی دژی گهندهڵی و بێکاری و بهدکاری بهرپرسهکان دهستیان کرد به ناڕهزایی دهربڕین، ڕاچڵهکینێک بوو بهڕووی سیستهمه سیاسیهکهی ههرێمی کوردستانی عێراقدا.
چهکدارهکانی دهوڵهتی خهلافهت دهخوازن له چهند بهرهیهکهوه نومایشتی هێزی خۆیان بکهن.
زیاتر نیشـان بده